2.000 TL ÜZERİ KARGO ÜCRETSİZ!
Kolajen Takviyeleri Gerçekten İşe Yarıyor mu? - ya da multicosmetics

Kolajen Takviyeleri Gerçekten İşe Yarıyor mu?

Vücudumuzda en bol bulunan protein olan kolajen, cildimizden kemiklerimize, eklemlerimizden kaslarımıza kadar birçok dokuda görev yapar. Yaş ilerledikçe bu değerli proteinin üretimi azalır ve bu da kırışıklıklar, eklem ağrıları ve bağ dokusu problemleri gibi pek çok soruna yol açabilir. Kolajen takviyeleri, bu süreci yavaşlatmak ve yaşlanma belirtilerini hafifletmek amacıyla son yıllarda oldukça popüler hale gelmiştir. Et, balık, kemik suyu, yumurta beyazı, süt ürünleri ve tavuk derisi gibi besinlerde doğal olarak bulunmasına rağmen, biyoyararlılığı yüksek olan kolajen peptit formu sayesinde takviye ürünlere olan ilgi giderek artmaktadır (2). Peki bu takviyeler gerçekten işe yarıyor mu? Hangi formu daha etkili? Kolajen peptitler hakkında merak ettiğin her şeyi bu blog yazısında keşfedebilirsin.

1.Kolajen Nedir ve Vücuttaki Görevi Nedir?

Vücudun yapısal bütünlüğünü koruyan, dokulara dayanıklılık ve esneklik kazandıran kolajen; sadece estetik görünüm açısından değil, aynı zamanda birçok fizyolojik sürecin sağlıklı bir şekilde işlemesi açısından da büyük önem taşır. Kolajenin sağlık üzerindeki etkilerini daha iyi kavrayabilmek için, öncelikle ne olduğunu ve vücuttaki görevlerini aşağıda daha detaylı bir şekilde bulabilirsiniz.

Kolajen nedir?

Kolajen, insan vücudunda en bol bulunan yapısal proteindir ve cilt, kemik, kas, tendon ve bağ dokularının temel yapı taşlarından biridir (1). En önemli faydası, bağ dokuların sağlamlığını ve cildin esneklik gibi mekanik özelliklerini desteklemesidir (3). Özellikle tendonlarda, kuru ağırlığın yaklaşık %65-80’ini oluşturarak bu yapıların dayanıklılığını belirler. Aynı zamanda bağ dokuların gerilme kuvvetlerine karşı direnç göstermesini sağlayarak, tendon sağlığının korunmasında ve kas yaralanmalarının önlenmesinde kritik bir görev üstlenir (4,5,6). Bugüne kadar toplamda 28 farklı kolajen tipi tanımlanmış olsa da, vücutta en yaygın olarak bulunan ve en fazla araştırılanlar Tip I, Tip II, Tip III, Tip IV ve Tip V kolajenlerdir (22).

Yaşla birlikte kolajen üretimi azalır mı?

Yaşla birlikte vücuttaki kolajen üretimi doğal olarak azalmaya başlar. Genellikle 25 yaşından sonra bu süreç yavaş yavaş başlar ve 30’lu yaşlarda daha belirgin hale gelir. 40 yaşından itibaren ise kolajen sentezindeki düşüş ciddi seviyelere ulaşır (8). Kolajen üretimindeki bu düşüş sadece yaşa bağlı değildir; güneş ışığına (özellikle UV ışınlarına) fazla maruz kalmak, sigara kullanımı, aşırı şeker tüketimi ve kronik stres gibi çevresel faktörler de kolajen yıkımını hızlandırabilir (9). Bu azalma; ciltte kırışıklık ve lekelenme, eklemlerde sertlik, bağ dokuların esnekliğini kaybetmesi gibi birçok yaşa bağlı sağlık sorununa zemin hazırlar (1).

2.Kolajen Takviyeleri Ne Vaat Ediyor?

Kolajen takviyeleriyle ilgili en çok öne çıkan iddialar genellikle cilt sağlığı ile ilgilidir. Ancak bunların yanında eklem ve kas sistemi üzerindeki olumlu etkiler de sıkça dile getirilmektedir. Şimdi bu vaatleri daha yakından inceleyelim.

Cilt sağlığı üzerindeki iddialar

Kolajen, cildin esnekliğini ve sıkılığını sağlayan başlıca yapısal proteindir; adeta cildin iskeleti olarak görev yapar. Yaş ilerledikçe kolajen sentezi azalır ve bu durum, cildin zayıflamasına, elastikiyetini kaybetmesine ve dış etkenlere karşı daha savunmasız hale gelmesine neden olur. Cilt sağlığı açısından en yaygın kullanılan kolajen tipleri Tip I ve Tip III kolajendir. Tip I kolajen, cildi sıkılaştırma, kırışıklıkları azaltma, saç dökülmelerini önleme ve tırnakları güçlendirme gibi etkileriyle öne çıkar (10). Tip III kolajen ise cilde esneklik kazandırır ve bağ dokular ile damar yapılarının bütünlüğünü destekler. Genellikle Tip I ile birlikte bulunur ve birlikte kullanıldığında “gençlik etkisi” olarak adlandırılan daha sağlıklı, sıkı ve elastik bir cilt görünümünü destekler (20).

Eklem ve kas sağlığına etkileri

Yapılan bilimsel çalışmalar, Tip II kolajen takviyesinin osteoartrit gibi eklem hastalıklarında ağrıyı azaltabileceğini ve kıkırdak yapısını koruyabildiğini göstermiştir. Aynı zamanda sporcularda ve fiziksel olarak aktif bireylerde eklem konforunu artırdığı gözlemlenmiştir. Kas sağlığı açısından ise, direnç antrenmanlarıyla birlikte kullanıldığında kas kütlesini artırmaya yardımcı olabilir ve egzersiz sonrası oluşan kas hasarının onarılmasına katkı sağlayabilir. Kolajen takviyeleri vücudun kendi kolajen üretimini desteklerken, içerdiği amino asitlerle de kas proteini sentezine katkıda bulunur (18,19) .

3.Bilimsel Araştırmalar Ne Diyor?

Kolajen takviyelerine yönelik artan ilgi, bu alanda yürütülen bilimsel çalışmaların sayısını da önemli ölçüde artırmıştır. Şimdi, klinik araştırmalarla desteklenen bulgulara ve hangi kolajen formunun daha etkili olduğuna dair güncel verileri inceleyelim.

Klinik çalışmalarla desteklenen etkiler

Bilimsel araştırmalar kolajen hakkında bazı olumlu bulgular sunsa da, sonuçlar dikkatle değerlendirilmelidir. Örneğin, 26 randomize kontrollü çalışmayı kapsayan bir meta-analizde, hidrolize kolajen takviyesi alan bireylerde cilt nemi ve elastikiyetinde anlamlı iyileşmeler saptanmıştır. Yine benzer şekilde, 90 gün süresince kolajen takviyesi uygulanan bireylerde kırışıklıklarda azalma, cilt elastikiyetinde ve neminde artış gözlenmiştir (20). Ancak bu konuda daha kapsamlı bir inceleme sunan Myung ve Park’ın (2025) The American Journal of Medicine’da yayımladıkları sistematik derleme ve meta-analiz, farklı bir bakış sunmaktadır. 23 randomize kontrollü çalışmanın değerlendirildiği bu çalışmada, kolajen takviyelerinin genel olarak cilt sağlığı üzerinde olumlu etkiler yarattığı bildirildi. Fakat dikkat çekici bir şekilde, endüstri tarafından desteklenmeyen yüksek kaliteli çalışmaların hiçbirinde bu etkiler doğrulanmamıştır. Sadece sponsorlu ve düşük kaliteli çalışmalarda anlamlı faydalar rapor edilmiştir. Dolayısıyla araştırmacılar, kolajen takviyelerinin cilt yaşlanmasını önlemede veya tedavi etmede klinik olarak güçlü bir dayanağa henüz sahip olmadığını belirtmişlerdir (21).

Hangi kolajen formu daha etkili?

Kolajen takviyelerinde en etkili form, hidrolize kolajen yani kolajen peptit formudur. Bu form, enzimatik işlemlerle küçük parçalara ayrılmış olup, 2000 Dalton (Da) altı moleküler ağırlığı sayesinde sindirim sisteminden kolayca emilir. Araştırmalar, hidrolize kolajenin jelatin ve nativ (doğal) kolajen formlarına göre %20–30 daha yüksek biyoyararlanıma sahip olduğunu göstermiştir. Bu da vücutta daha etkili bir şekilde kullanılmasını sağlar (11,12).

4.Kolajen Takviyesi Seçerken Nelere Dikkat Edilmeli?

Kolajen takviyesinden maksimum fayda sağlamak için bazı önemli noktalara dikkat edilmelidir. Kolajen molekülleri büyük yapılı olduğu için cilt yüzeyine sürüldüğünde alt tabakalara geçemez ve doğrudan etki göstermez . Ancak C vitamini, peptitler ve hiyalüronik asit gibi içeriklerle birlikte dolaylı olarak kolajen üretimini destekleyebilir. Bu nedenle derin ve kalıcı etki için krem ve serum formları yerine, ağızdan alınan hidrolize ve 2000 Dalton (Da) altı molekül ağırlığında kolajen takviyeleri tercih edilmelidir. Ayrıca patentli ve klinik çalışmalarda etkinliği kanıtlanmış ürünler tercih edilmelidir. Kolajen sentezi yalnızca kolajen alımıyla sınırlı değildir; C vitamini, çinko, bakır, hiyalüronik asit gibi mikro besinler ve glisin, prolin, lizin gibi aminoasitler bu süreci destekler. Özellikle C vitamini, kolajen sentezinde görevli enzimlerin çalışabilmesi için gereklidir. Bu nedenle kolajen takviyesi ile birlikte C vitamini de mutlaka alınmalı; ideal olarak C vitamini içeren formülasyonlar tercih edilmelidir. Kolajen takviyesine başlamak için önerilen yaş aralığı 25–28 yaş olup, günlük 5–10 gram arasında dozlarla, en az 2–3 ay düzenli kullanım önerilmektedir. Takviyenin etkili olabilmesi için kişisel faktörler de dikkate alınmalıdır. Bireyin yaşı, cinsiyeti, beslenme şekli, mevcut hastalıkları, alerji öyküsü ve yaşam tarzı, kolajen ihtiyacını ve yanıtı etkileyebilir. Bu nedenle kolajen takviyesi kullanımı hekim kontrolünde planlanmalıdır (8,11, 12,13,14,15).

5.Kolajen Takviyesi Kimler İçin Uygun Değildir?

Kolajen takviyesi herkes için uygun olmayabilir. Özellikle böbrek ve karaciğer hastalığı olanlar, hamile ve emziren kadınlar, kanser geçmişi olanlar ve deniz ürünleri ya da et türlerine (sığır, balık) alerjisi bulunan kişiler dikkatli olmalıdır. Diyabet hastaları da kolajen kullanmadan önce mutlaka doktorlarına danışmalıdır. Bu gruplarda yan etki riski daha yüksek olabilir. Bu yüzden kolajen kullanmaya başlamadan önce mutlaka bir uzmana başvurmak en doğrusudur. (7,16,17).

Sonuç

Kolajen takviyelerinin gerçekten etkili olup olmadığı, günümüzde hâlâ bilimsel araştırmaların odağında yer almaktadır. Her ne kadar mevcut veriler bu soruya kesin ve evrensel bir yanıt sunmasa da, özellikle cilt nemi, elastikiyetinin artışı ve eklem konforu gibi parametrelerde olumlu etkiler bildiren klinik çalışmalar mevcuttur. Düzenli ve yeterli dozda kullanımın, bazı bireylerde gözle görülür faydalar sağlayabildiği bildirilmektedir. Ancak bu etkilerin kişiden kişiye farklılık gösterebileceği unutulmamalıdır. Yaş, beslenme alışkanlıkları, yaşam tarzı, stres düzeyi ve uyku kalitesi gibi bireysel faktörler, vücudun kolajeni nasıl sentezlediğini ve kullandığını doğrudan etkilemektedir. Ayrıca, kolajen takviyelerinin formu (örneğin hidrolize kolajen peptit) ve beraberinde sunulan içerik kombinasyonları (C vitamini, çinko, hiyalüronik asit vb.) da takviyenin biyoyararlanımı ve etkinliği üzerinde belirleyici rol oynamaktadır. Bu nedenle kolajen takviyeleri yalnızca kozmetik değil, genel sağlığı destekleyici bir yaklaşım olarak ele alınmalıdır. Sonuç olarak, bilinçli ürün seçimi, bilimsel temelli içerikler, düzenli kullanım ve gerektiğinde uzman görüşü eşliğinde uygulanan bir takviye süreci, kolajen desteğinin daha etkili ve güvenli bir şekilde kullanılmasını mümkün kılmaktadır.

Kaynakça
1.    Tazeoğlu, F., & Arıcı, M. Kolajenin yapısı ve özellikleri.
2.    Doğuer, Ç. (2024). Hücresel yaşlanma ve kolajen. Sağlık & Bilim 2023 Beslenme-IV, 133. 
3.    Ricard-Blum  S.  The  collagen  family.  Cold  Spring  Harb Perspect Biol. 2011;3(1):a004978.
4.    Frantz  C,  Stewart  KM,  Weaver  VM.  The  extracellular matrix   at   a   glance.   Journal   of   Cell   Science. 2010;123(24):4195-200
5.    Kannus  P.  Structure  of  the  tendon  connective  tissue. Scand J Med Sci Sports. 2000;10(6):312-20
6.    Goes RA, Lopes LR, Cossich VRA, de Miranda VAR, Coelho ON, do Carmo Bastos R, et al. Musculoskeletal injuries in athletes from five modalities: a cross-sectional study. BMC Musculoskeletal Disorders. 2020;21:1-9
7.    Özsoy, S., Ülker, Ö. C., & Üstündağ, A. (2024). Oral kolajen takviyeleri ve olası advers etkilerinin değerlendirilmesi. Journal of Faculty of Pharmacy of Ankara University, 48(3), 31-31.
8.    Shin, S. H., Lee, Y. H., Rho, N. K., & Park, K. Y. (2023). Skin aging from mechanisms to interventions: focusing on dermal aging. Frontiers in Physiology, 14, 1195272.
9.    Kang, S., Fisher, G. J., & Voorhees, J. J. (2001). Photoaging: pathogenesis, prevention, and treatment. Clinics in geriatric medicine, 17(4), 643-659.
10.    Proksch, E., Schunck, M., Zague, V., Segger, D., Degwert, J., & Oesser, S. (2014). Oral intake of specific bioactive collagen peptides reduces skin wrinkles and increases dermal matrix synthesis. Skin pharmacology and physiology, 27(3), 113-119.
11.    Wu, J., Fujioka, M., Sugimoto, K., Mu, G., & Ishimi, Y. (2004). Assessment of effectiveness of oral administration of collagen peptide on bone metabolism in growing and mature rats. Journal of bone and mineral metabolism, 22(6), 547-553.
12.    Lee, J., Tang, J. C., Dutton, J., Dunn, R., Fraser, W. D., Enright, K., ... & Erskine, R. M. (2024). The collagen synthesis response to an acute bout of resistance exercise is greater when ingesting 30 g hydrolyzed collagen compared with 15 g and 0 g in resistance-trained young men. The Journal of nutrition, 154(7), 2076-2086.
13.    Wang, H. (2021). A review of the effects of collagen treatment in clinical studies. Polymers, 13(22), 3868.
14.    Zhang, J., Elango, J., Wang, S., Hou, C., Miao, M., Li, J., ... & Wu, W. (2022). Characterization of immunogenicity associated with the biocompatibility of type I collagen from tilapia fish skin. Polymers, 14(11), 2300.
15.    Reilly, D. M., & Lozano, J. (2021). Skin collagen through the lifestages: importance for skin health and beauty. Plastic and Aesthetic Research, 8, N-A.
16.    Mavrogeorgis, E., Mischak, H., Latosinska, A., Vlahou, A., Schanstra, J. P., Siwy, J., ... & Jankowski, J. (2021). Collagen-derived peptides in CKD: a link to fibrosis. Toxins, 14(1), 10.
17.    Xu, S., Xu, H., Wang, W., Li, S., Li, H., Li, T., ... & Liu, L. (2019). The role of collagen in cancer: from bench to bedside. Journal of translational medicine, 17(1), 309.
18.    Lugo, J. A., Salazar, R., Zavala, N., Rodríguez, O., Vargas, G., Lizárraga, L., ... & Sepúlveda11, M. International Journal of Medicine Sciences.
19.    Zdzieblik, D., Oesser, S., Baumstark, M. W., Gollhofer, A., & König, D. (2015). Collagen peptide supplementation in combination with resistance training improves body composition and increases muscle strength in elderly sarcopenic men: a randomised controlled trial. British Journal of Nutrition, 114(8), 1237-1245.
20.    de Miranda, R. B., Weimer, P., & Rossi, R. C. (2021). Effects of hydrolyzed collagen supplementation on skin aging: a systematic review and meta‐analysis. International journal of dermatology, 60(12), 1449-1461.
21.    Myung, S. K., & Park, Y. (2025). Effects of Collagen Supplements on Skin Aging: A Systematic Review and Meta-analysis of Randomized Controlled Trials. The American Journal of Medicine.
22.    Ricard-Blum, S. (2011). The collagen family. Cold Spring Harbor perspectives in biology, 3(1), a004978.

Benzer Yazılar

Niacinamide Nedir? Cilt Lekelerine Karşı Etkili mi? - ya da multicosmetics

Niacinamide Nedir? Cilt Lekelerine Karşı Etkili mi?

Niacinamide, cilt bakımında oldukça öne çıkan bir aktif bileşendir. Bunun sebebi, özellikle cilt tonu eşitsizliği, sivilce izleri ve yaşlanma belirtileri gibi çeşitli sorunlara yönelik çok yönlü etkileri olmasıdır (1). Araştırmalar, düzenli kullanımda niacinamide’in hiperpigmentasyonun azalmasına ve akneye bağlı kızarıklıkların yatışmasına katkı sağladığını göstermektedir (3). Niacinamide Nedir? Niacinamide, cildi koruyan su ve yağ tabakası bariyerini güçlendirerek cilt bariyeri fonksiyonunu iyileştiren, ciltteki nemi artıran, akne ve sedef gibi cilt sorunlarının tedavisinde kullanılan B3 vitamini türüdür. Niacinamide’in Cilt Bakımındaki Temel Özellikleri Niacinamide, cilt bariyerini güçlendirme, sebum üretimini dengeleme, cilt lekelerini giderme ve hücresel yenilenmeyi destekleme gibi temel özellikleri sayesinde çok yönlü bir cilt bakım bileşeni olarak öne çıkmaktadır. (4) Niacinamide Gerçekten Cilt Lekelerine Karşı Etkili mi? Araştırmalarda elde edilen bulgular, niacinamide’in cilt lekelerine karşı etkili ve güvenli bir tedavi seçeneği olabileceğini ortaya koymaktadır (5). Bilimsel Çalışmalar ve Klinik Araştırmalar Ne Diyor? Niacinamide’in hiperpigmentasyon üzerindeki etkisi, özellikle melanin üretimini düzenlemesi yoluyla bilimsel olarak desteklenmektedir (2). Klinik çalışmalar, %5 oranında topikal niacinamide kullanımının 4 ila 8 hafta gibi kısa bir sürede cilt lekelerinde anlamlı bir azalma sağladığını göstermektedir (6).  Niacinamide içeren, cilt lekeleriyle mücadeleye yardımcı ürünleri  buradan inceleyebilirsiniz. Niacinamide’in Lekeler Üzerindeki Etki Mekanizması Niacinamide’in cilt lekeleri üzerindeki etkisi, esas olarak melanosomların transferini inhibe etme mekanizmasına dayanmaktadır; bu da cilt yüzeyindeki renklenmeyi azaltır (2). Bu süreç, tirozinaz enziminin doğrudan baskılanması yerine, pigment taşıma evresinin modülasyonu yoluyla gerçekleştiğinden, niacinamide’in ciltte tahrişe neden olmadan etki gösterebilmesini sağlar (7). Niacinamide'in Cilt İçin Diğer Önemli Faydaları Niacinamide yalnızca cilt lekeleriyle değil, aynı zamanda çeşitli cilt problemleriyle mücadelede gösterdiği çok yönlü etkilerle de öne çıkmaktadır (3). Araştırmalar, bu bileşiğin sebum üretimini dengeleyerek akne oluşumunu azalttığını, aynı zamanda antienflamatuvar etkisi sayesinde kızarıklık ve hassasiyet gibi belirtileri hafiflettiğini göstermektedir (1). Cilt Bariyerini Güçlendirme ve Hassasiyeti Azaltma Niacinamide, cilt bariyerini güçlendirme kapasitesiyle öne çıkmaktadır (8). Bu sayede niacinamide, özellikle kuru, hassas veya atopiye yatkın ciltlerde tahrişi azaltma ve toleransı artırma potansiyeli göstermektedir (1). Sebum Üretimini Dengeleyerek Akneyi Önleme Niacinamide’in akne oluşumunu önlemedeki etkilerinden biri, ciltteki aşırı sebum üretimini dengeleyici özelliğidir. Sebum salgısının kontrol altına alınması, özellikle komedon oluşumunun ve bakteriyel çoğalmanın önüne geçerek akne oluşum riskini azaltır (9). Niacinamide’in Ağız Bakımında Kullanımı Niacinamide, cilt bakımındaki yaygın kullanımının yanı sıra ağız sağlığı alanında da potansiyel faydalar sunar (10). Ağız İçi Sağlığına ve Diş Etlerine Etkileri Niacinamide, ağız mukozasının bütünlüğünü korumada önemli bir rol oynar. Ayrıca diş eti iltihaplanmalarında gözlemlenen inflamatuar yanıtı azalttığı ve periodontal dokuların korunmasına katkı sağladığı gösterilmiştir. Bu nedenle yeterli niacinamide alımı hem önleyici hem de destekleyici ağız bakımı açısından önem taşımaktadır (10). Niacinamide İçeren Ağız Bakım Ürünlerini Kimler Tercih Etmeli? Niacinamide içeren ağız bakım ürünleri, özellikle ağız mukozasında sık sık tahriş, aftöz ülser veya iltihaplanma yaşayan bireyler için uygun bir destekleyici seçenektir. Ayrıca diş eti hassasiyeti, gingivit eğilimi veya bağışıklık sistemi zayıf bireylerde antienflamatuvar ve hücre yenilenmesini teşvik edici etkileriyle fayda sağlar (11). Niacinamide İçeren Ürünler Nasıl Seçilmeli ve Kullanılmalı? Niacinamide içeren cilt bakım ürünlerinin etkinliği, içerdiği konsantrasyon oranı ve formülasyona göre değişkenlik gösterebilir (4). Ayrıca kullanım sıklığı, cilt tipi ve mevcut cilt problemlerine göre kişiselleştirilmiş bir uygulama rutini oluşturulması, uzun vadeli başarı açısından kritik öneme sahiptir. Ürünlerdeki Konsantrasyonun Önemi Araştırmalar, %2 ila %5 arasındaki niacinamide konsantrasyonlarının hem tolerans hem de klinik etkinlik açısından ideal aralık olduğunu ortaya koymaktadır (1). Ürün seçiminde bu konsantrasyonlara dikkat edilmesi gerekir.   Niacinamide İçerikli Serum ve Kremler Nasıl Kullanılır? Niacinamide içerikli serum ve kremler, genellikle temizlenmiş cilde günde bir veya iki kez uygulanarak en iyi sonuçları verir (1). Ciltte tahriş riskini en aza indirmek için başlangıçta düşük konsantrasyonlarla başlamak ve başka aktif içeriklerle birlikte kullanırken dikkatli olmak gerekir.  Niacinamide, cilt lekeleri başta olmak üzere akne, kızarıklık, nem kaybı ve yaşlanma belirtileri gibi pek çok farklı cilt sorununa karşı bilimsel olarak kanıtlanmış çok yönlü faydalar sunar. Cilt tonunu eşitlemesi, sebum üretimini dengelemesi ve cilt bariyerini güçlendirmesi sayesinde hem önleyici hem de onarıcı bir bakım bileşeni olarak öne çıkar. Doğru ürünlerle ve düzenli kullanım alışkanlığıyla niacinamide, günlük cilt bakım rutinine dahil edildiğinde gözle görülür, sağlıklı ve dengeli bir cilt görünümüne ulaşmayı mümkün kılar. REFERANSLAR1.    Draelos, Z. D. (2013). The effect of niacinamide on reducing cutaneous pigmentation and suppression of melanosome transfer. British Journal of Dermatology, 169(3), 23–282.    Hakozaki, T., Minwalla, L., Zhuang, J., Chhoa, M., Matsubara, A., Miyamoto, K., ... & Bissett, D. L. (2002). The effect of niacinamide on reducing cutaneous pigmentation and suppression of melanosome transfer. British Journal of Dermatology, 147(1), 20–313.    Gehring, W. (2004). Nicotinic acid/niacinamide and the skin. Journal of Cosmetic Dermatology, 3(2), 88–93.4.    Oblong, J. E., Nicoll, G., & Akers, W. A. (2002). Topical niacinamide provides skin aging appearance benefits while enhancing skin barrier function. Journal of Cosmetic Science, 53(3), 151–158.5.    Navarrete-Solís, J., Castanedo-Cázares, J. P., Torres-Álvarez, B., Oros-Ovalle, C., Fuentes-Ahumada, C., González, F. J., ... & Moncada, B. (2011). A double-blind, randomized clinical trial of niacinamide 4% versus hydroquinone 4% in the treatment of melasma. Dermatology Research and Practice, 2011, 3791736.    Bissett, D. L., Miyamoto, K., Sun, P., Li, J., Berge, C. A., & Oblong, J. E. (2004). Topical niacinamide reduces yellowing, wrinkling, red blotchiness, and hyperpigmented spots in aging facial skin. International Journal of Cosmetic Science, 26(5), 231–238.7.    Greatens, A., Hakozaki, T., Koshoffer, A., Epstein, H., Schwemberger, S., Babcock, G., ... & Bissett, D. L. (2005). Effective inhibition of melanosome transfer to keratinocytes by lectins and niacinamide is reversible. Experimental Dermatology, 14(7), 498–508.8.    Tanno, O., Ota, Y., Kitamura, N., Katsube, T., & Inoue, S. (2000). Nicotinamide increases biosynthesis of ceramides as well as other stratum corneum lipids to improve the epidermal permeability barrier. British Journal of Dermatology, 143(3), 524–531.9.    Kim, M. B., Kim, C., & Kim, M. N. (2013). The effects of niacinamide on acne vulgaris: A randomized controlled trial. Annals of Dermatology, 25(2), 136–14010.    Kirkland, J. B. (2012). Niacin status, NAD distribution and ADP-ribose metabolism. Current Pharmaceutical Design, 15(1), 3–11.11.    Yoshida, N., Yoshikawa, T., & Naito, Y. (2013). Role of oxidative stress and inflammation in periodontal disease. Current Drug Targets, 14(15), 1602–1616.  

Devamını oku
Diş Macunu Paketlerindeki Renk Kodları Ne Anlama Geliyor? - ya da multicosmetics

Diş Macunu Paketlerindeki Renk Kodları Ne Anlama Geliyor?

Sosyal medyada sıkça karşımıza çıkan “diş macunu tüplerinin altındaki renkler içeriği gösteriyor” iddiası, birçok tüketicinin kafasını karıştırıyor. “Siyah kimyasal, yeşil doğal” gibi açıklamalar özellikle kısa videolarda hızla yayılıyor. Peki bu renkli kareler gerçekten diş macununun içeriği hakkında bilgi mi veriyor, yoksa üretim sürecinde bambaşka bir anlamı mı var? Gerçek şu ki; diş macunu renk kodları ya da diş macunu altındaki renkli işaretler, ürünün kimyasal içeriğiyle hiçbir şekilde ilişkili değildir. Bu karelerin amacı, tamamen üretim hattında ambalajın doğru hizalanmasını sağlamak ve baskı kalitesini artırmaktır. Renk Kodlarının Ortaya Çıkışı Renkli Karelerin Üretim Hattındaki Teknik Amacı Ambalaj üzerindeki renkli kareler, üretim tesislerinde kullanılan otomatik kesim ve katlama makineleri tarafından algılanır. Bu kareler, makinenin “nerede kesim yapacağını” belirleyen birer optik referans noktasıdır. Yani makine bu işaret sayesinde ambalajı doğru yerden keser, katlar ve yapıştırır. Ambalaj Baskı Sürecinde Kullanılan “Eye Mark” Sistemi Bu kareler, teknik olarak “eye mark” adı verilen bir sistemin parçasıdır. Eye mark sensörleri, baskı üzerindeki bu renkli işaretleri tanıyarak ambalajın hizalamasını ve yazı–görsel bütünlüğünü korur. Renk farklılıkları ise genellikle baskıdaki kontrastı artırmak için seçilir. Bu nedenle her markada farklı renkler görülebilir. Sosyal Medyada Yaygın Yanlış Bilgiler “Siyah = Kimyasal, Yeşil = Doğal” İddiası Nereden Çıktı? Bu iddianın kökeni, birkaç yıl önce sosyal medya platformlarında dolaşan yanlış bir görsele dayanıyor. Görselde tüplerin altındaki kareler ile içerik tipi arasında sahte bir tablo oluşturulmuştu. Bu bilgi, doğruluğu kontrol edilmeden hızla paylaşıldı ve birçok kullanıcı tarafından gerçek sanıldı. Bu Bilgiler Neden Hatalı? Diş macunlarının içerikleri etiket üzerindeki “Ingredients/İçindekiler” listesinde yer alır. Ambalaj altındaki renkli karelerin üretim hattındaki teknik işlevi dışında kimyasal veya doğal içerikle hiçbir bağlantısı yoktur. Ayrıca, aynı formüle sahip iki ürün bile farklı üretim tesislerinde farklı renk kodlarıyla üretilmiş olabilir. Gerçek: Renk Kodlarının Teknik Anlamı Ambalaj Kesim ve Katlama Makineleri İçin Hizalama İşaretleri Bu kareler, üretim sürecinde baskının doğru hizalanması ve ambalajın hatasız şekilde kesilmesi için kullanılır. Gözle görülemeyen sensörler bu kareleri algılayarak makineye yön verir. İçerik ve Kimyasal Oranla İlgisi Yoktur Bir diş macununun içeriğini belirleyen faktör; ürün formülü, aktif bileşenler ve üretici firmanın beyanıdır. Renkli kareler, içerikle değil, baskı teknolojisiyle ilgilidir. Üretim Kalitesini Artırma ve Hata Payını Azaltma Amaçları Bu sistem sayesinde ambalaj üretiminde hata oranı düşer, ürün tutarlılığı sağlanır ve baskı kayması gibi sorunlar önlenir. Yani aslında bu küçük kareler, kalite kontrolün bir parçasıdır. Diş Macunu İçeriğini Gerçekten Nasıl Anlarsınız? İçindekiler (Ingredients) Bölümünü Doğru Okuma Bir diş macununun içeriği hakkında bilgi edinmenin en doğru yolu, “Ingredients” başlığının altındaki bileşen listesini okumaktır. Bu bölüm, ürünün formülünü yasal olarak belirtmek zorundadır. Aktif Bileşenler (Florür, Çinko, Bitkisel Özler vb.) Diş macunlarında en sık kullanılan aktif bileşenler sodyum florür, çinko tuzları, bitkisel özler ve ağartıcı ajanlardır. Bu maddelerin bulunması, oranı ve kombinasyonu, ürünün etkisini belirler. Sertifikalar ve Güvenlik Standartları Doğal veya organik sertifikalı ürünler genellikle Ecocert, COSMOS gibi bağımsız kuruluşlardan sertifika alır. Ayrıca Türkiye’de piyasaya sunulan her diş macunu, Kozmetik Yönetmeliği ve Ürün Güvenliği Mevzuatı kapsamında denetlenir. Tüketiciye Öneriler Sosyal Medya Bilgilerini Sorgulamak Bir ürünle ilgili bilgiye sosyal medyada rastladığınızda, kaynağını mutlaka kontrol edin. Bilimsel olmayan görseller ve söylentiler çoğu zaman yanıltıcıdır. İçerik Listesi ve Marka Güvenilirliğini Dikkate Almak Ürün seçerken ambalaj üzerindeki içerik listesine ve markanın şeffaflık politikalarına dikkat edin. Güvenilir markalar genellikle formül detaylarını açıkça paylaşır. Uzman Tavsiyesiyle Ürün Seçimi Ağız ve diş sağlığınız için en uygun diş macununu seçerken diş hekiminizden veya eczacınızdan öneri almak en doğru yaklaşımdır. Sonuç olarak, diş macunu tüplerinin altındaki renkli kareler bir efsaneden ibarettir. Bu işaretler, yalnızca üretim sürecinin bir parçasıdır ve ürün içeriği hakkında hiçbir bilgi vermez. Gerçek bilgilere ulaşmak için her zaman ambalaj üzerindeki içerik listesini inceleyin ve güvenilir kaynaklardan doğrulama yapın. 📖 Ağız ve diş sağlığına ilişkin tüm detayları ve çözüm önerilerini öğrenmek isterseniz Periodontitis ve Diş Eti Sağlığı adlı yazımızı mutlaka okuyun.

Devamını oku
Hormonal Akne Neden Olur, Nasıl Geçer? - ya da multicosmetics

Hormonal Akne Neden Olur, Nasıl Geçer?

Hormonal akne nedir sorusunun cevabı hormon düzeylerindeki dalgalanmalara bağlı olarak gelişen ve genellikle inflamatuar özellik gösteren bir akne türüdür. Özellikle kadınlarda östrojen-androjen dengesindeki değişikliklere bağlı olarak yaygındır [1,2]. Menstrüel döngü, gebelik, PCOS, stres ve androjen reseptör hassasiyeti gibi faktörler bu tabloyu tetikleyebilir. Erkeklerde ise androjen düzeyleri daha stabil olduğu için bu tür akne daha nadir görülür [2]. Hormonal Akne Belirtileri Nelerdir? Hormonal akne (sivilce) genellikle yüzün alt kısmında yoğunlaşan, tekrarlayıcı ve derin lezyonlarla seyreden bir cilt sorunudur. Ergenlik dönemiyle sınırlı kalmayıp, 20 yaş ve üzeri kadınlarda da yaygın olarak görülmektedir. Peki, hormonal sivilce nasıl anlaşılır Çene Hattı ve Boyun Çevresinde Sivilcelenme Hormonal sivilce en sık olarak çene hattı, ağız çevresi, alt yanak bölgesi ve boyun çevresinde ortaya çıkar. Bu bölgelerdeki yağ bezleri, androjen hormonlarına daha fazla duyarlılık gösterir. Hormon düzeylerindeki dalgalanmalara bağlı olarak bu alanlarda papül, püstül, nodül ve kist gibi farklı tipte lezyonlar oluşabilir. Özellikle 20 yaş ve üzeri kadınlarda, bu dağılım şekli hormonal akne için karakteristik kabul edilmektedir [3]. Regl Öncesi Yoğunlaşan Kistik Yapılar Menstrüel döngü, kadınlarda hormon düzeylerinin doğal olarak dalgalandığı bir süreçtir. Özellikle döngünün luteal fazında (yumurtlamadan sonraki dönem), androjen hormonlarının göreli artışı ile birlikte ciltte sebore (yağ üretimi) artar. Bu durum, gözeneklerin tıkanmasına ve iltihaplı, derin, kistik lezyonların oluşmasına zemin hazırlar.Araştırmalar, bu dönemde oluşan akne lezyonlarının yüzeysel olmaktan çok komedonlara eşlik eden nodül ve kist yapısında olduğunu ve genellikle ağrılı, geç iyileşen ve tekrarlayıcı özellik gösterdiğini ortaya koymaktadır. Bu nedenle, her regl öncesi dönemde benzer bölgelerde çıkan derin sivilceler, hormonal aknenin önemli bir göstergesi olarak değerlendirilmelidir [4]. Geçmeyen, Tekrar Eden Sivilceler Hormonal aknede en belirgin özelliklerden biridir. Özellikle aynı bölgede sürekli olarak tekrar eden komedonal veya kistik lezyonlar, klasik akne tedavilerine sınırlı yanıt verir. Yapılan çalışmalarda, bu tip akne formunun sigara kullanan ve daha ileri yaşlardaki kadınlarda daha sık görüldüğü; komedonal bileşenin sıklıkla gözden kaçırılabildiği vurgulanmıştır [5]. Hormonal Akne Neden Olur? Hormonal akne, özellikle androjen hormonlarının (testosteron ve DHEA-S) yağ bezlerini uyararak sebum üretimini artırmasıyla ortaya çıkar. Bu durum gözeneklerin tıkanmasına ve iltihaplanmaya yol açar. Adet döngüsü, PCOS, doğum kontrol hapları, gebelik, menopoz gibi hormonal değişimler ve stres, uykusuzluk, yüksek glisemik diyet gibi çevresel faktörler akneyi şiddetlendirebilir. Ayrıca, cildin androjen hormonlarına karşı aşırı duyarlılığı da hormonal akneye neden olabilir [1,6,7]. Hormon dengesizlikleri (özellikle androjen artışı) Hormon dengesizlikleri, özellikle artmış androjen (testosteron, dihidrotestesteron (DHT)) ve azalmış östradiol düzeyleri, erişkin kadınlarda hormonal aknenin temel nedenleri arasında yer alır. Bu dengesizliklerin giderilmesiyle akne şiddetinde anlamlı azalma gözlenmesi, hormonal düzenlemenin tedavideki önemini ortaya koymaktadır [1]. Stres ve kortizolün etkisi Kronik stres, vücutta kortizol hormonunu yükseltir ve bu da sebum üretimini tetikleyerek hormonal sivilceyi artırabilir [7]. Beslenme alışkanlıklarının hormonlara etkisi Yüksek glisemik indeksli diyetler akne şiddetini artırabilir. Düşük glisemik yük diyeti uygulayanlarda akne, kilo, vücut kitle indeksi (BMI) ve androjen seviyesi azalırken, insülin duyarlılığı artmıştır. Süt tüketimi ile akne arasında ilişkiyi gösteren çalışmalar sınırlıdır ancak özellikle yağsız süt tüketimi akne riskini artırabilir. Peynir ve yoğurtla böyle bir ilişki bulunmamıştır. Dondurma da akne riskini artıran süt ürünleri arasında yer almaktadır [5]. Hormon İlaçları Yerine Hormonal Akne için Doğal Çözüm Önerileri “Hormonal akne nasıl geçer?” sorusunun cevabı çoğunlukla hormon ilaçlarıyla ilişkilendirilse de bu tedavilerin istenmeyen yan etkileri birçok kişi için endişe verici olabilir. Daha doğal, yan etkisi az ve uzun vadede sürdürülebilir çözümler arayan; seçimlerinde bilinçli davranan YA DA’lılar için, bitkisel içerikler ve bilimsel temelli takviyeler güçlü alternatifler sunabilir. Bu doğal tedaviler; sebum üretimi, bakteri büyümesi, inflamasyon (iltihap) ve keratinizasyon üzerinde etkili olur. Ayrıca topikal (cilt üzerine) uygulandığında nemlendirici ve yatıştırıcı etkiler sağlayarak hormonal akne tedavisine katkı sunarlar. Yeşil Çay: Antioksidan, anti-inflamatuar ve antibakteriyel özellikleri ile inflamatuvar akne durumlarında fayda sağlar. Resveratrol: İnflamatuvar yanıtı azaltır ve P. acnes bakterisinin çoğalmasını engelleyerek akne belirtilerinin yönetimine yardımcı olur. Rosa Damascena (Şam Gülü): Antioksidan, anti-inflamatuar, antimikrobiyal etkiler ve lipid peroksidasyonunu engelleyici özellikleri ile akne tedavisine katkı sağlar. Çay Ağacı Yağı (Tea Tree Oil): Topikal uygulandığında antimikrobiyal ve anti-inflamatuar etkiler göstererek inflamatuvar akne lezyonlarını iyileştirir ve akne tedavisine destek olur. Probiyotikler: Probiyotiklerin antimikrobiyal özellikleri de akne belirtilerinin hafifletilmesinde yardımcı olabilir [6,7]. Günlük cilt bakım rutini oluşturmak Nazik temizleyiciler, gözenek tıkamayan (non-comedogenic) ürünler ve düzenli peeling ile cilt bariyeri güçlendirilmelidir. Hormonal akneyle mücadelede doğru cilt bakımının önemini keşfetmek ve kendi cilt tipinize göre hangi ürünlerin size daha uygun olduğunu öğrenmek için Cilt Tiplerine Göre Bakım Önerileri yazımızı mutlaka okuyun. Niacinamide ve Azelaik Asit Gibi İçerikler Niacinamide (B3), akne tedavisinin kurutucu etkilerinden dolayı irite olmuş cilde yeniden nem kazandırarak cilt bariyerinini destekler [8]. Doğal olarak buğday, arpa ve çavdarda bulunan azelaik asit, ciltteki hücre yenilenmesini hızlandırır ve iltihaplanmayı azaltarak cilt lekeleri ve akne görünümünü hafifletir [9]. Takviyeler: Çinko, Omega-3, DIM Çinko, sebum üretimini dengeleyici ve iltihap azaltıcı etkileriyle akneye karşı etkilidir. Omega-3 yağ asitleri anti-inflamatuar özellik taşısa da akne üzerindeki etkileri hakkında çalışmalar tutarsızdır ve daha fazla araştırma gereklidir. Diindolmethan (DIM), özellikle lahana, brokoli ve karnabahar olmak üzere bazı sebzelerde bulunur. Hormon seviyelerini dengelediği kanıtlanmıştır ve bu da DIM'i hormonal akne tedavisi için uygun hale getirir [10]. Hormonal Akneyi Önlemek İçin Günlük İpuçları Hormonal akne tedavisinde, sadece ilaç değil, yaşam tarzı değişiklikleri de önemlidir; basit alışkanlıklar hormonal dengeyi koruyarak akne riskini azaltır. Rafine şeker ve süt ürünlerini azaltma Yüksek glisemik indeksli besinler (rafine şeker içeren gıdalar), insülin düzeylerini yükselterek androjen hormonlarının artmasına yol açar. Bu durum, sebum üretimini artırarak gözeneklerin tıkanmasına ve akne oluşumuna katkıda bulunur [11].Süt ürünleri, özellikle inek sütü, içerdiği IGF-1 ve hormonlar aracılığıyla benzer şekilde yağ bezlerini uyarır ve inflamasyonu artırarak hormonal akneyi şiddetlendirebilir [11]. Uyku düzenine dikkat etme Yetersiz uyku kortizol seviyelerini artırarak hormonal dengeyi bozar ve sebum üretimini tetikleyip akneye zemin hazırlar; günde 7-9 saat düzenli uyku ise bu süreci önler ve cilt yenilenmesini destekler [7]. Günlük stres seviyesini düşürme Kronik stres, kortizol artışıyla androjen seviyelerini yükselterek hormonal akneyi tetikler; mindfulness, nefes egzersizleri, egzersiz ve meditasyon gibi stres yönetimi teknikleri ise bu hormonal dengesizlikleri azaltarak akne kontrolüne yardımcı olur [7]. Sonuç Hormonal akne, yalnızca yüzeysel bir cilt sorunu değil; altta yatan hormonal ve çevresel faktörlerin ciltteki klinik yansımasıdır. Etkili bir yönetim için medikal tedavilere ek olarak uyku düzeni, stres kontrolü, sağlıklı beslenme ve cilt bakım alışkanlıkları gibi günlük yaşam faktörlerinin de bütüncül bir şekilde ele alınması gereklidir. Bu yaklaşım, sadece akne semptomlarını hafifletmekle kalmaz; aynı zamanda cilt sağlığının sürdürülebilir şekilde korunmasına da olanak tanır [1,2,4,6]. KAYNAKÇA:1.    Thomas, J., Parimalam, K., & Sindhu, R. B. (2013). Hormonal acne: leading to a paradigm shift in the management of acne. Expert Review of Dermatology, 8(3), 225-227.2.    Kamangar, F., & Shinkai, K. (2012). Acne in the adult female patient: a practical approach. International journal of dermatology, 51(10), 1162-11743.    Thiboutot, D. (2001). Hormones and acne: Pathophysiology, clinical evaluation, and therapies. Seminars in Cutaneous Medicine and Surgery, 20(3), 144–153.4.    Zaenglein, A. L., Pathy, A. L., Schlosser, B. J., Alikhan, A., Baldwin, H. E., Berson, D. S., ... & Bhushan, R. (2016). Guidelines of care for the management of acne vulgaris. Journal of the American Academy of Dermatology, 74(5), 945–973.5.    Bhadra, P. (2020). A literature review onacne due to hormonal changes and lifestyle. Indian Journal of Natural Sciences, 10(59), 18507-18521.6.    Sundene, N., & Doctor, N. Hormonal Acne:“Hormones and Acne” Holistic Dermatology Meets Natural Endocrinology!.7.    Madan, P. A Study on the Impact of Hormonal Imbalances on Acne Severity in Adult Females.8.    Permatasari, N. J., & Tan, S. T. (2024). Efficacy of Topical Niacinamide on Skin Hydration of Adolescents with Acne Vulgaris: An Experimental Study on the Adolescent Community in Jakarta, Indonesia. Bioscientia Medicina: Journal of Biomedicine and Translational Research, 8(9), 4987-4995.9.    Vargas-Diez, E., Hofmann, M. A., Bravo, B., Malgazhdarova, G., Katkhanova, O. A., & Yutskovskaya, Y. (2013). Azelaic acid in the treatment of acne in adult females: Case reports. Skin Pharmacology and Physiology, 27(Suppl. 1), 18–25.10.    Rubin, M. G., Kim, K., & Logan, A. C. (2008). Acne vulgaris, mental health and omega-3 fatty acids: a report of cases. Lipids in health and disease, 7(1), 36.11.    Spencer, E. H., Ferdowsian, H. R., & Barnard, N. D. (2009). Diet and acne: a review of the evidence. International journal of dermatology, 48(4).  

Devamını oku