2000 TL ÜZERİ KARGO ÜCRETSİZ!
Hormonal Akne

Hormonal Akne Neden Olur, Nasıl Geçer?

Hormonal akne nedir sorusunun cevabı hormon düzeylerindeki dalgalanmalara bağlı olarak gelişen ve genellikle inflamatuar özellik gösteren bir akne türüdür. Özellikle kadınlarda östrojen-androjen dengesindeki değişikliklere bağlı olarak yaygındır [1,2]. Menstrüel döngü, gebelik, PCOS, stres ve androjen reseptör hassasiyeti gibi faktörler bu tabloyu tetikleyebilir. Erkeklerde ise androjen düzeyleri daha stabil olduğu için bu tür akne daha nadir görülür [2].

Hormonal Akne Belirtileri Nelerdir?

Hormonal akne (sivilce) genellikle yüzün alt kısmında yoğunlaşan, tekrarlayıcı ve derin lezyonlarla seyreden bir cilt sorunudur. Ergenlik dönemiyle sınırlı kalmayıp, 20 yaş ve üzeri kadınlarda da yaygın olarak görülmektedir. Peki, hormonal sivilce nasıl anlaşılır

Çene Hattı ve Boyun Çevresinde Sivilcelenme

Hormonal sivilce en sık olarak çene hattı, ağız çevresi, alt yanak bölgesi ve boyun çevresinde ortaya çıkar. Bu bölgelerdeki yağ bezleri, androjen hormonlarına daha fazla duyarlılık gösterir. Hormon düzeylerindeki dalgalanmalara bağlı olarak bu alanlarda papül, püstül, nodül ve kist gibi farklı tipte lezyonlar oluşabilir. Özellikle 20 yaş ve üzeri kadınlarda, bu dağılım şekli hormonal akne için karakteristik kabul edilmektedir [3].

Regl Öncesi Yoğunlaşan Kistik Yapılar

Menstrüel döngü, kadınlarda hormon düzeylerinin doğal olarak dalgalandığı bir süreçtir. Özellikle döngünün luteal fazında (yumurtlamadan sonraki dönem), androjen hormonlarının göreli artışı ile birlikte ciltte sebore (yağ üretimi) artar. Bu durum, gözeneklerin tıkanmasına ve iltihaplı, derin, kistik lezyonların oluşmasına zemin hazırlar.
Araştırmalar, bu dönemde oluşan akne lezyonlarının yüzeysel olmaktan çok komedonlara eşlik eden nodül ve kist yapısında olduğunu ve genellikle ağrılı, geç iyileşen ve tekrarlayıcı özellik gösterdiğini ortaya koymaktadır. Bu nedenle, her regl öncesi dönemde benzer bölgelerde çıkan derin sivilceler, hormonal aknenin önemli bir göstergesi olarak değerlendirilmelidir [4].

Geçmeyen, Tekrar Eden Sivilceler

Hormonal aknede en belirgin özelliklerden biridir. Özellikle aynı bölgede sürekli olarak tekrar eden komedonal veya kistik lezyonlar, klasik akne tedavilerine sınırlı yanıt verir. Yapılan çalışmalarda, bu tip akne formunun sigara kullanan ve daha ileri yaşlardaki kadınlarda daha sık görüldüğü; komedonal bileşenin sıklıkla gözden kaçırılabildiği vurgulanmıştır [5].

Hormonal Akne Neden Olur?

Hormonal akne, özellikle androjen hormonlarının (testosteron ve DHEA-S) yağ bezlerini uyararak sebum üretimini artırmasıyla ortaya çıkar. Bu durum gözeneklerin tıkanmasına ve iltihaplanmaya yol açar. Adet döngüsü, PCOS, doğum kontrol hapları, gebelik, menopoz gibi hormonal değişimler ve stres, uykusuzluk, yüksek glisemik diyet gibi çevresel faktörler akneyi şiddetlendirebilir. Ayrıca, cildin androjen hormonlarına karşı aşırı duyarlılığı da hormonal akneye neden olabilir [1,6,7].

Hormon dengesizlikleri (özellikle androjen artışı)

Hormon dengesizlikleri, özellikle artmış androjen (testosteron, dihidrotestesteron (DHT)) ve azalmış östradiol düzeyleri, erişkin kadınlarda hormonal aknenin temel nedenleri arasında yer alır. Bu dengesizliklerin giderilmesiyle akne şiddetinde anlamlı azalma gözlenmesi, hormonal düzenlemenin tedavideki önemini ortaya koymaktadır [1].

Stres ve kortizolün etkisi

Kronik stres, vücutta kortizol hormonunu yükseltir ve bu da sebum üretimini tetikleyerek hormonal sivilceyi artırabilir [7].

Beslenme alışkanlıklarının hormonlara etkisi

Yüksek glisemik indeksli diyetler akne şiddetini artırabilir. Düşük glisemik yük diyeti uygulayanlarda akne, kilo, vücut kitle indeksi (BMI) ve androjen seviyesi azalırken, insülin duyarlılığı artmıştır.

Süt tüketimi ile akne arasında ilişkiyi gösteren çalışmalar sınırlıdır ancak özellikle yağsız süt tüketimi akne riskini artırabilir. Peynir ve yoğurtla böyle bir ilişki bulunmamıştır. Dondurma da akne riskini artıran süt ürünleri arasında yer almaktadır [5].

Hormon İlaçları Yerine Hormonal Akne için Doğal Çözüm Önerileri

“Hormonal akne nasıl geçer?” sorusunun cevabı çoğunlukla hormon ilaçlarıyla ilişkilendirilse de bu tedavilerin istenmeyen yan etkileri birçok kişi için endişe verici olabilir. Daha doğal, yan etkisi az ve uzun vadede sürdürülebilir çözümler arayan; seçimlerinde bilinçli davranan YA DA’lılar için, bitkisel içerikler ve bilimsel temelli takviyeler güçlü alternatifler sunabilir. Bu doğal tedaviler; sebum üretimi, bakteri büyümesi, inflamasyon (iltihap) ve keratinizasyon üzerinde etkili olur. Ayrıca topikal (cilt üzerine) uygulandığında nemlendirici ve yatıştırıcı etkiler sağlayarak hormonal akne tedavisine katkı sunarlar.

  • Yeşil Çay: Antioksidan, anti-inflamatuar ve antibakteriyel özellikleri ile inflamatuvar akne durumlarında fayda sağlar.
  • Resveratrol: İnflamatuvar yanıtı azaltır ve P. acnes bakterisinin çoğalmasını engelleyerek akne belirtilerinin yönetimine yardımcı olur.
  • Rosa Damascena (Şam Gülü): Antioksidan, anti-inflamatuar, antimikrobiyal etkiler ve lipid peroksidasyonunu engelleyici özellikleri ile akne tedavisine katkı sağlar.
  • Çay Ağacı Yağı (Tea Tree Oil): Topikal uygulandığında antimikrobiyal ve anti-inflamatuar etkiler göstererek inflamatuvar akne lezyonlarını iyileştirir ve akne tedavisine destek olur.
  • Probiyotikler: Probiyotiklerin antimikrobiyal özellikleri de akne belirtilerinin hafifletilmesinde yardımcı olabilir [6,7].

Günlük cilt bakım rutini oluşturmak

Nazik temizleyiciler, gözenek tıkamayan (non-comedogenic) ürünler ve düzenli peeling ile cilt bariyeri güçlendirilmelidir. Hormonal akneyle mücadelede doğru cilt bakımının önemini keşfetmek ve kendi cilt tipinize göre hangi ürünlerin size daha uygun olduğunu öğrenmek için Cilt Tiplerine Göre Bakım Önerileri yazımızı mutlaka okuyun.

Niacinamide ve Azelaik Asit Gibi İçerikler

Niacinamide (B3), akne tedavisinin kurutucu etkilerinden dolayı irite olmuş cilde yeniden nem kazandırarak cilt bariyerinini destekler [8]. Doğal olarak buğday, arpa ve çavdarda bulunan azelaik asit, ciltteki hücre yenilenmesini hızlandırır ve iltihaplanmayı azaltarak cilt lekeleri ve akne görünümünü hafifletir [9].

Takviyeler: Çinko, Omega-3, DIM

Çinko, sebum üretimini dengeleyici ve iltihap azaltıcı etkileriyle akneye karşı etkilidir. Omega-3 yağ asitleri anti-inflamatuar özellik taşısa da akne üzerindeki etkileri hakkında çalışmalar tutarsızdır ve daha fazla araştırma gereklidir. Diindolmethan (DIM), özellikle lahana, brokoli ve karnabahar olmak üzere bazı sebzelerde bulunur. Hormon seviyelerini dengelediği kanıtlanmıştır ve bu da DIM'i hormonal akne tedavisi için uygun hale getirir [10].

Hormonal Akneyi Önlemek İçin Günlük İpuçları

Hormonal akne tedavisinde, sadece ilaç değil, yaşam tarzı değişiklikleri de önemlidir; basit alışkanlıklar hormonal dengeyi koruyarak akne riskini azaltır.

Rafine şeker ve süt ürünlerini azaltma

Yüksek glisemik indeksli besinler (rafine şeker içeren gıdalar), insülin düzeylerini yükselterek androjen hormonlarının artmasına yol açar. Bu durum, sebum üretimini artırarak gözeneklerin tıkanmasına ve akne oluşumuna katkıda bulunur [11].
Süt ürünleri, özellikle inek sütü, içerdiği IGF-1 ve hormonlar aracılığıyla benzer şekilde yağ bezlerini uyarır ve inflamasyonu artırarak hormonal akneyi şiddetlendirebilir [11].

Uyku düzenine dikkat etme

Yetersiz uyku kortizol seviyelerini artırarak hormonal dengeyi bozar ve sebum üretimini tetikleyip akneye zemin hazırlar; günde 7-9 saat düzenli uyku ise bu süreci önler ve cilt yenilenmesini destekler [7].

Günlük stres seviyesini düşürme

Kronik stres, kortizol artışıyla androjen seviyelerini yükselterek hormonal akneyi tetikler; mindfulness, nefes egzersizleri, egzersiz ve meditasyon gibi stres yönetimi teknikleri ise bu hormonal dengesizlikleri azaltarak akne kontrolüne yardımcı olur [7].

Sonuç

Hormonal akne, yalnızca yüzeysel bir cilt sorunu değil; altta yatan hormonal ve çevresel faktörlerin ciltteki klinik yansımasıdır. Etkili bir yönetim için medikal tedavilere ek olarak uyku düzeni, stres kontrolü, sağlıklı beslenme ve cilt bakım alışkanlıkları gibi günlük yaşam faktörlerinin de bütüncül bir şekilde ele alınması gereklidir. Bu yaklaşım, sadece akne semptomlarını hafifletmekle kalmaz; aynı zamanda cilt sağlığının sürdürülebilir şekilde korunmasına da olanak tanır [1,2,4,6].


KAYNAKÇA:
1.    Thomas, J., Parimalam, K., & Sindhu, R. B. (2013). Hormonal acne: leading to a paradigm shift in the management of acne. Expert Review of Dermatology, 8(3), 225-227.
2.    Kamangar, F., & Shinkai, K. (2012). Acne in the adult female patient: a practical approach. International journal of dermatology, 51(10), 1162-1174
3.    Thiboutot, D. (2001). Hormones and acne: Pathophysiology, clinical evaluation, and therapies. Seminars in Cutaneous Medicine and Surgery, 20(3), 144–153.
4.    Zaenglein, A. L., Pathy, A. L., Schlosser, B. J., Alikhan, A., Baldwin, H. E., Berson, D. S., ... & Bhushan, R. (2016). Guidelines of care for the management of acne vulgaris. Journal of the American Academy of Dermatology, 74(5), 945–973.
5.    Bhadra, P. (2020). A literature review onacne due to hormonal changes and lifestyle. Indian Journal of Natural Sciences, 10(59), 18507-18521.
6.    Sundene, N., & Doctor, N. Hormonal Acne:“Hormones and Acne” Holistic Dermatology Meets Natural Endocrinology!.
7.    Madan, P. A Study on the Impact of Hormonal Imbalances on Acne Severity in Adult Females.
8.    Permatasari, N. J., & Tan, S. T. (2024). Efficacy of Topical Niacinamide on Skin Hydration of Adolescents with Acne Vulgaris: An Experimental Study on the Adolescent Community in Jakarta, Indonesia. Bioscientia Medicina: Journal of Biomedicine and Translational Research, 8(9), 4987-4995.
9.    Vargas-Diez, E., Hofmann, M. A., Bravo, B., Malgazhdarova, G., Katkhanova, O. A., & Yutskovskaya, Y. (2013). Azelaic acid in the treatment of acne in adult females: Case reports. Skin Pharmacology and Physiology, 27(Suppl. 1), 18–25.
10.    Rubin, M. G., Kim, K., & Logan, A. C. (2008). Acne vulgaris, mental health and omega-3 fatty acids: a report of cases. Lipids in health and disease, 7(1), 36.
11.    Spencer, E. H., Ferdowsian, H. R., & Barnard, N. D. (2009). Diet and acne: a review of the evidence. International journal of dermatology, 48(4).

 

Benzer Yazılar

Resveratrol nedir? Cilt üzerine etkileri nelerdir? - ya da multicosmetics

Resveratrol nedir? Cilt üzerine etkileri nelerdir?

Resveratrol, bitkilerde savunma amacıyla üretilen doğal bir polifenoldür, güçlü antioksidan ve anti-inflamatuvar özellikleri sayesinde cilt bakımında popüler hale gelmiştir. Doğal kaynaklı içeriklere yönelik artan talep, sentetik bileşenlerin daha güvenli alternatiflerle yer değiştirmesi eğilimini doğurmuş; bu bağlamda resveratrol öne çıkan bileşiklerden biri olmuştur. Resveratrol Nedir ve Neden Cilt İçin Önemlidir? Resveratrol, hem cilt sağlığı hem genel sağlık için çok yönlü faydaları olan doğal bir bileşiktir. Ciltte özellikle koruyucu, gençleştirici ve onarıcı etkileriyle dikkat çeker. Kimyasal olarak bir stilben türevi olup iki formu vardır. Bu formlardan trans-resveratrol formu tercih edilir çünkü daha kararlı, daha etkili ve bilimsel olarak antioksidan aktivitesi daha güçlü olan formdur. Doğal bir polifenol olarak resveratrol Resveratrol, doğada başta asma çiçeği, üzüm kabuğu, kırmızı şarap, yer fıstığı ve yaban mersini gibi bitkilerde bulunan bir polifenol bileşiğidir. Özellikle bitkilerin stres, enfeksiyon, UV radyasyonu gibi dış etmenlere karşı geliştirdiği savunma mekanizmasının bir parçasıdır (1). Ciltteki serbest radikallerle savaşan bir antioksidan Resveratrol güçlü bir antioksidandır, yani serbest radikallerle savaşarak hücreleri oksidatif stresten korur. Bu, erken yaşlanmanın en önemli nedenlerinden biri olan kolajen yıkımını önlemeye yardımcı olur (1). Resveratrolün Cilt Üzerindeki Temel Faydaları Resveratrol, cilt bakımında özellikle yaşlanma karşıtı, leke giderici ve iltihap önleyici etkilere sahiptir. Kolajen yıkımını önler, kırışıklık görünümünü azaltır ve cilt tonunu eşitler. Aynı zamanda güneş hasarı ve çevresel stres faktörlerine karşı cildi koruması açısından önemli bir bileşiktir. Yaşlanma belirtilerini geciktirici etkiler Yaşlanma, çeşitli doku ve organların işlevsel ve yapısal gerilemesiyle birlikte oluşan doğal bir süreçtir (2). Yaşlanan dünya nüfusunun hızla artması, yaşlanma karşıtı müdahalelere yönelik araştırma ilgisini önemli ölçüde artırmıştır. (2).Yapılan çalışmaların sonuçlarına göre SIRT1, hücre döngüsünü düzenleyen, genetik stabiliteyi sağlayan ve apoptoz (programlı hücre ölümü) ile bağlantılı bir enzimdir (2). Resveratrol, SIRT1’i doğrudan ya da dolaylı olarak aktive ederek DNA hasarını azaltır ve hücre ömrünü uzatır (2). Cilt bariyerini güçlendirme ve nem tutma kapasitesi Resveratrol, ciltte hidro-lipid tabakasını destekler (3). TEWL (Transepidermal Su Kaybı)’yi azaltır, dolayısıyla nem kaybını engeller (3). Ayrıca Nrf2 ve NF‑κB yolaklarını düzenleyerek oksidatif hasarı ve inflamasyonu azaltır; bu da bariyer fonksiyonunu dolaylı şekilde iyileştirir (4). Aydınlık, eşit tonda ve daha pürüzsüz bir cilt görünümü Topikal resveratrol, güçlü antioksidan etkisiyle kolajen sentezini destekleyerek cilt pürüzsüzlüğünü artırır ve ince çizgilerin görünümünü azaltır; ayrıca melanogenez mekanizmalarını baskılayarak hiperpigmentasyon ve renk düzensizliklerinin açılmasında etkili olduğu gösterilmiştir (5). Resveratrol ve analogları (RTA, RTG) içeren formülasyonlar tirozinaz enzim aktivitesini inhibe ederek melaninin oluşumunu engeller; in vitro, 3D cilt modelleri ve klinik çalışmalar resveratrol'ün cilt aydınlatıcı etkisini desteklemiş, insan cilt tonunu düzenleme ve leke görünümünü azaltmada olumlu sonuçlar elde etmiştir (5) Bilimsel Bulgular Resveratrol Hakkında Ne Söylüyor? Bilimsel çalışmalar, resveratrolün güçlü antioksidan ve anti-inflamatuvar özellikleri sayesinde cilt yaşlanmasını geciktirdiğini, UV kaynaklı hasarı azalttığını ve hücre yenilenmesini desteklediğini ortaya koymaktadır. Resveratrolün cilt sağlığını korumada etkili ve güvenilir bir bileşen olduğunu göstermektedir. Klinik çalışmalar ve yaşlanma karşıtı etkiler Resveratrolün doğal cilt gençleştirici etkisini incelemek için 20 gönüllüyle yapılan 8 haftalık bir çalışmada %2'lik resveratrol içeren emülsiyonun düzenli kullanımı (günde 1 kez) sonrası, transepidermal su kaybı (TEWL) azalırken, cilt bariyer fonksiyonu iyileşmiş; cilt elastikiyeti %5.3, yoğunluğu %10.7, pH dengesi optimize olmuş ve nemlilik artışı etkileri desteklenmiştir(6). Bunun biyolojik temeli, resveratrol’ün keratinositlerin farklılaşmasını desteklemesi, seramid ve lipit sentezini uyararak bariyer yapısını güçlendirmesiyle açıklanabilir. Topikal (cilt üzerinden) kullanım mı, takviye mi daha etkili? Hem topikal hem de oral resveratrol, cilt sağlığı üzerinde faydalı etkilere sahiptir; ancak klinik ve farmakokinetik veriler, topikal kullanımın takviyelere göre ciltte daha yüksek lokal fayda sağladığını net biçimde göstermektedir (7). Orta ve yüksek dozda ağız yoluyla alınan resveratrol, antioksidan sistemleri ve sirtuin (SIRT1) yollarını aktive ederek sistemik faydalar sağlayabilir; ancak düşük biyo-yararlanımı nedeniyle dokularda sınırlı birikim gösterir. Karaciğer ve bağırsaklarda hızla metabolize olduğu için etkisi kısıtlı kalabilir (7). Topikal uygulama ile resveratrol epidermis ve stratum korneum katmanlarında doğrudan birikir; cilt bariyerini güçlendirir, antioksidan kapasiteyi artırır ve derin kırışıklıklarda kolajen destekli yapı iyileşmeleri sağlar (4).Bununla birlikte, sistemik anti-aging için oral resveratrol, vücut geneli antioksidan etkileriyle tamamlayıcı olabilir. Resveratrol İçeren Cilt Ürünleri Seçerken Nelere Dikkat Etmelisiniz? Cilt ürünlerinde etkinlik için genellikle %0.5–1 oranında resveratrol yeterlidir (6). C vitamini, niasinamid ve hyaluronik asit gibi içeriklerle birlikte kullanıldığında etkisi sinerjik olabilir; ancak AHA/BHA gibi asitlerle veya çok düşük pH’lı ürünlerle bir arada kullanımında stabilitesi azalabilir (4). Resveratrolün sabah kullanımında güneş koruyucuyla birlikte kullanılması, antioksidan etkisini artırırken UV kaynaklı hasarı önlemeye yardımcı olur; akşam kullanımında ise cilt yenilenmesini destekler. Hafif serum veya nemlendirici formda sunulan ürünler, çok adımlı cilt rutinlerine kolayca eklenebilir. Herkes Resveratrol Kullanabilir mi? Resveratrol genellikle iyi tolere edilen, antioksidan ve yaşlanma karşıtı etkileri ile bilinen bir bileşiktir; ancak herkes için uygunluğu bazı durumlara göre değişebilir (8). Alerjik veya hassas cilde sahip kişiler, resveratrol içeren ürünleri kullanmadan önce düşük konsantrasyonlu (%0.1–0.5) formları tercih etmeli ve ilk kullanımda yama testi uygulamalıdır (8). Hamilelik ve emzirme dönemlerinde, resveratrolün topikal kullanımının cilde lokal etkisi sınırlı olsa da özellikle yüksek dozlu oral takviyelerden kaçınılması önerilir. Ayrıca kan sulandırıcı (antikoagülan) ilaç kullanan kişiler, resveratrol takviyeleriyle etkileşime girebileceği için doktor önerisi olmadan hem topikal hem de sistemik formunu kullanmamalıdır. Sonuç Resveratrolün düzenli ve doğru kullanımı, cilt sağlığını koruma ve yaşlanma belirtilerini azaltma konusunda önemli faydalar sağlayabilir. Bilimsel araştırmalar, bu doğal bileşiğin özellikle antioksidan ve hücre yenileyici etkileriyle cilt bariyerini güçlendirdiğini ve dış etkenlere karşı koruyucu bir rol üstlendiğini göstermektedir. Ancak bu etkilerin en iyi şekilde gözlemlenebilmesi için güvenilir formülasyonların tercih edilmesi önemlidir. Doğru ürün seçimi, uygun konsantrasyon ve düzenli kullanım, resveratrolün cilt üzerindeki olumlu etkilerini maksimize ederken, bilinçsiz kullanım istenmeyen sonuçlara yol açabilir. Bu nedenle resveratrol, bilimsel veriler ışığında, bilinçli ve uzun vadeli bir cilt bakım stratejisinin değerli bir parçası olarak değerlendirilmektedir.     REFERANSLAR1)    Baur, J. A., & Sinclair, D. A. (2006). Therapeutic potential of resveratrol: the in vivo evidence. Nature reviews. Drug discovery, 5(6), 493–506. https://doi.org/10.1038/nrd20602)    Zhou, D. D., Cheng, J., Li, J., Wu, S. X., Xiong, R. G., Huang, S. Y., Cheung, P. C., & Li, H. B. (2024). Resveratrol and Its Analogues: Anti-ageing Effects and Underlying Mechanisms. Sub-cellular biochemistry, 107, 183–203. https://doi.org/10.1007/978-3-031-66768-8_93)    Igielska-Kalwat, J., Firlej, M., Lewandowska, A., & Biedziak, B. (2019). In vivo studies of resveratrol contained in cosmetic emulsions. Acta biochimica Polonica, 66(3), 371–374. https://doi.org/10.18388/abp.2019_28384)    Mascarenhas-Melo, F., Araújo, A. R. T. S., Rodrigues, M., Mathur, A., Gonçalves, M. B. S., Tanwar, K., Heidarizadeh, F., Nejaddehbashi, F., Rahdar, A., Mazzola, P. G., Veiga, F., & Paiva-Santos, A. C. (2023). Dermatological Bioactivities of Resveratrol and Nanotechnology Strategies to Boost Its Efficacy—An Updated Review. Cosmetics, 10(3), 68. https://doi.org/10.3390/cosmetics100300685)    Boo, Y. C. (2019). Human Skin Lightening Efficacy of Resveratrol and Its Analogs: From in Vitro Studies to Cosmetic Applications. Antioxidants, 8(9), 332. https://doi.org/10.3390/antiox80903326)    Brinke, A. , Janssens-Böcker, C. and Kerscher, M. (2021) Skin Anti-Aging Benefits of a 2% Resveratrol Emulsion. Journal of Cosmetics, Dermatological Sciences and Applications, 11, 155-168. doi: 10.4236/jcdsa.2021.112015.7)    Alonso, C., Martí, M., Barba, C., Carrer, V., Rubio, L., & Coderch, L. (2017). Skin permeation and antioxidant efficacy of topically applied resveratrol. Archives of dermatological research, 309(6), 423–431. https://doi.org/10.1007/s00403-017-1740-58)    Ratz-Łyko, Anna & Arct, Jacek. (2018). Resveratrol as an active ingredient for cosmetic and dermatological applications: A review. Journal of Cosmetic and Laser Therapy. 21. 10.1080/14764172.2018.1469767.

Devamını oku
Çocuklar için Güvenli Diş Macunu Seçimi Nasıl Olmalı? - ya da multicosmetics

Çocuklar için Güvenli Diş Macunu Seçimi Nasıl Olmalı?

Çocukluk dönemi, ağız ve diş sağlığı alışkanlıklarının kazandırıldığı en kritik zamanlardan biridir. Bu dönemde edinilen doğru bakım alışkanlıkları, sağlıklı dişlere sahip bir yetişkinliğin temelini oluşturmaktadır. Bu alışkanlığın en önemli parçalarından biri ise, erken yaşta doğru diş macunu kullanımıdır. Özellikle çocuklar için seçilen diş macununun güvenli içeriklere sahip olması hem ağız sağlığını korumak hem de olası sağlık risklerini önlemek açısından büyük önem taşımaktadır. Çocuklar dişlerini fırçalarken diş macununu yutabilir ya da uzun süre ağzında tutabilir. Bu sebeple diş macununun içeriğinde bulunan maddelerin zararsız ve çocukların yaşına uygun olması gerekmektedir. Ayrıca çocuklara uygun tat, koku ve renk gibi unsurlar, diş fırçalamayı keyifli hale getirerek düzenli kullanım alışkanlığının oluşmasına katkı sağlamaktadır [1]. Çocuğunuzun hem sağlıklı hem de keyifli bir ağız bakım süreci geçirmesi için doğru diş macunu seçimiyle ilgili bilmeniz gereken detaylar bu yazıda sizi bekliyor. Çocuklar İçin Diş Macunu Seçerken Nelere Dikkat Etmeli? Çocuklarda diş macunu kullanımının en büyük sebebi diş çürüğü oluşumunun engellenmesi ve çürüklerin kontrol altına alınmak istenmesidir [2]. Çocuklar için güvenli diş macunu seçimi yaparken yalnızca temizleyici etkisine bakmak yerine içeriğinde bulunan maddelerin güvenliği ve yaşa uygunluğuna da dikkat edilmelidir. Florür oranı, zararlı kimyasallar içermeyen ürünler ve doğal içeriklerin tercih edilmesi, çocuklar için diş macunu seçiminde dikkat edilmesi gereken temel kriterlerdir. Florür Oranının Önemi Florür, diş minesini güçlendirerek çürük oluşumunu engelleyen maddelerden biridir. Florürün yaygın kullanımı sayesinde çocuklarda diş çürüğü sıklığı ve yaygınlığı önemli ölçüde azalmıştır [3]. Diş macunlarının içeriğinde sodyum florür, sodyum monoflorofosfat, amin florür ve kalay florür gibi çeşitli florür tuzları bulunabilmektedir [4]. Diş macunları içerisine eklenen florür miktarları 450- 5000 ppm aralığında değişmektedir. Ancak küçük yaştaki çocukların florürlü diş macununu yutma eğiliminde olması, bazı riskleri beraberinde getirmektedir. Yapılan çalışmalar sonucunda florürün çürüğe karşı koruyucu etki kanıtlanmış olmasına rağmen, dental florozis görülme oranında bir artış olduğunu ortaya koymaktadır. Dental florozis, diş gelişiminin erken dönemlerinde aşırı florür kullanımına bağlı olarak diş minesinde meydana gelen kalıcı beyaz lekelenmeler ya da çizgilenmelerle karakterize bir durumdur. Özellikle kalıcı ön dişlerin geliştiği ilk 3 yıl, florozis riskinin en yüksek olduğu dönemdir. Bu yüzden çocukların florür alımı dikkatle izlenmelidir [5]. Zararlı Kimyasallar İçermeyen (SLS, Paraben vb.) Ürünlerin Seçimi Çocuklar için diş macunu seçiminde içerikte bulunan kimyasal maddelerin sağlık üzerindeki olası etkileri değerlendirilmelidir. SLS, paraben, titanyum dioksit ve benzeri tartışmalı maddeleri içermeyen ürünler tercih edilmelidir. Sodyum Lauril Sülfat (SLS), diş macunlarının köpürmesini sağlayarak diş yüzeylerinin ıslanmasını, kalıntı ve plağın gevşemesini sağlayan yüzey aktif maddedir [6]. Fakat yapılan araştırmalar, SLS’nin hücresel düzeyde hasar ve tahrişe neden olabileceğini ortaya koymuştur [7]. Parabenler antimikrobiyal özellikleri nedeniyle, diş macunları formülasyonunda kullanılmaktadır. Ancak endokrin sistem üzerinde olumsuz etkileri nedeniyle özellikle gelişme çağındaki çocuklar için risk oluşturabileceği düşünülmektedir. Ayrıca yapılan bir çalışmada ağız boşluğunda kalan parabenlerin diş eti iltihabına ve çürüklere neden olabileceği kanıtlanmıştır [8]. Doğal ve Güvenli İçerikler Tercih Edilmeli Doğal ve güvenli içerikli ürünler hem çocukların ağız sağlığını desteklemekte hem de riskleri en aza indirmektedir. Çocuklar için doğal diş macunlarının içeriğinde hindistan cevizi yağı, meyan kökü, aynısafa, papatya, guava yaprağı, üzüm çekirdeği özü, mür yağı, karadut ve kızılcık ekstresi gibi doğal kaynaklı bileşenler bulunmaktadır. Bu tür maddeler, hem doğal antibakteriyel ve antioksidan özelliklere sahiptir hem de diş etlerini koruyarak mikrobiyal dengeyi sağlamaktadır [9]. Çocukların Yaşına Göre Diş Macunu Seçimi Nasıl Yapılmalı? Çocukların ağız ve diş gelişimi yaşa bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Bu nedenle kullanılacak diş macununun içeriği ve florür oranı bu gelişim evrelerine uygun olmalıdır. Her yaş grubunun ağız yapısı, diş gelişim süreci ve yutma alışkanlıkları farklıdır. Bu nedenle çocukların yaşına göre diş macunu seçimi, etkili ağız bakımı sağlamanın yanı sıra güvenli kullanım açısından da önemli hale gelmektedir [1]. 0-3 Yaş İçin Diş Macunu Seçimi 0-3 yaş döneminde bebeklerin süt dişleri çıkmaya başlamaktadır. Ağız hijyenine alışmaları için kritik bir dönemdir. Bebeklerin diş macununu yutma riski yüksek olduğu için, florürsüz ya da düşük florür içeren (450–500 ppm) diş macunları tercih edilmelidir [10]. Ayrıca, içerik bakımından SLS, paraben gibi zararlı kimyasallardan arındırılmış, mümkün olduğunca doğal içerikli ürünler kullanılmalıdır. Diş macunu miktarı ise 0-3 yaş için pirinç tanesi kadar olmalıdır [11]. Fırçalama işlemi ebeveyn kontrolünde yapılmalıdır. Tat ve koku açısından hafif formüller tercih edilmesi, bebeklerin diş fırçalama alışkanlığı kazanmasını kolaylaştırmaktadır. 3-6 Yaş İçin Diş Macunu Seçimi 3-6 yaş aralığındaki çocuklar artık dişlerini kendileri fırçalayabilirler. Ancak hala diş macununu yutma problemi yaşayabilirler. Bu nedenle florür oranı 500–1000 ppm arasında olan ürünler önerilir. Eğer çocuğun çürük riski düşükse, doğal mineral ve bitkisel içeriklere sahip florürsüz diş macunu tercih edilebilir. Diş macunu miktarı 3-6 yaş için bezelye tanesi kadar olmalıdır. Çocukların fırçalama işleminden sonra mutlaka ağzını çalkalaması, macunu ve köpüğü tükürmesi gerekmektedir [12]. Çocuk dişlerini tek başına fırçalıyor olsa bile, mutlaka ebeveyn gözetiminde olmalıdır. Meyve aromalı ve hafif kokulu diş macunları bu yaş grubunun ilgisini çekerek düzenli kullanım alışkanlığı kazandırabilir. 6 Yaş ve Üzeri Çocuklar İçin Diş Macunu Seçimi 6 yaş ve üzeri çocuklarda dişlerin büyük bir kısmı çıkmaya başlamaktadır. Böylece dişlerin çürüme riski de artmaktadır. Bu dönemdeki çocuklar artık diş macununu tükürebilme becerisine sahiptir. Bu nedenle 6 yaş ve üzeri çocuklarda, yetişkinlerde olduğu gibi 1450 ppm florür içeren diş macunları kullanılabilmektedir [9]. Ancak çocukta çürük riski düşükse veya florozis endişesi varsa, bu kararı çocuk diş hekiminizle birlikte vermeniz önerilmektedir. Diş fırçalama alışkanlığını sağlamak için çocuğa hitap eden tat ve renklerde ürünler kullanılabilir. Fakat içeriğin doğal ve güvenilir olmasına dikkat edilmelidir. Diş Macunu Seçiminin Çocukların Diş Fırçalama Alışkanlığına Etkisi Diş fırçalama alışkanlığı, çocuklarda erken yaşta kazanılan ve yaşam boyu devam etmesi gereken, önem taşıyan bir davranıştır. Çocuk diş macunu seçiminde ürünlerin tat, renk, koku açısından çocuklara hitap etmesi düzenli diş fırçalama alışkanlığının benimsenmesini kolaylaştırmaktadır [13]. Çocukları Motive Eden Özellikler (Tat, Renk, Koku) Diş macunu seçiminde tat, renk ve koku gibi duyusal faktörler, çocukların düzenli ve bilinçli ağız bakım alışkanlığı geliştirmesini teşvik eden unsurlarıdır. Yapılan bir çalışmada çocukların diş macunlarının kırmızı renkte, tatlı tadı ve meyve kokulu olmasını istedikleri belirlenmiştir. Bu tür özellikler, diş fırçalamayı sıkıcı bir zorunluluk olmaktan çıkarıp keyifli ve eğlenceli bir alışkanlığa dönüştürmektedir [14]. Bu nedenle çocuklara daha keyifli bir fırçalama deneyimi yaşatmak için test edilmiş, çocuk dostu aromalar seçilmelidir [15]. Doğru Ürün Seçiminin Alışkanlık Kazanmadaki Rolü Florür içermeyen, doğal içerikli diş macunları özellikle küçük yaştaki çocuklar için diş macununu yutma riskine karşı daha güvenli bir tercihtir. Ürünün tadı, rengi ve kokusu çocuğun bu alışkanlığı benimsemesinde belirleyici bir faktördür.Böylece çocuklar diş fırçalama alışkanlığı kazanırken ebeveynler ise gönül rahatlığıyla süreci yönetmektedir. Çocuklar doğru ürün seçimi ile diş fırçalamayı bir zorunluluk değil, kendi tercih ettiği eğlenceli bir rutin olarak görmeye başlarlar [16].Güvenli ve doğal içeriklerle formüle edilmiş diş macunlarını tercih etmek, çocukların ağız sağlığını destekler. Bu kriterlere uygun bir ürün olarak Perio Diş Macunu’nu buradan inceleyebilirsiniz. Ebeveynlerin Diş Macunu Seçiminde Dikkat Etmesi Gereken Noktalar Ebeveynler, çocukları için uygun diş macununu seçerken içerik, güvenlik, kullanım kolaylığı ve çocuğun tercihlerine dikkat etmesi gerekmektedir. Diş macununun içeriği; kullanım amacı, tat ve koku özellikleri ile yaşa uygunluk gibi kriterlere göre tasarlanmaktadır. Çocuklar için geliştirilen formüller, yetişkinler için geliştirilen ürünlerden farklılık göstermektedir. Yetişkin macunları daha yüksek oranda aşındırıcı maddeler bulundurmakta ve yoğun yüzey aktif maddeler, aromalar da içerebilmektedir. Bu süreçte ebeveynlerin bilinçli ve dikkatli davranması büyük önem taşır. Çünkü seçilen ürün hem çocuğun ağız ve diş sağlığını doğrudan etkiler hem de uzun vadede hijyen alışkanlıklarının gelişimine katkı sağlamaktadır [1]. Ürün Etiketi ve İçerik Kontrolü Nasıl Yapılmalı? Ebeveynler diş macunu seçiminde ürünün etiketini dikkatli bir şekilde incelemelidir. Etikette bulunan maddeler ürünün güvenli ve çocuğun yaşına uygun olup olmadığını anlamak için önemlidir. 6 yaş altı çocuklar için ebeveynler florür ve SLS içermeyen doğal içerikli diş macunları tercih etmelidir. Doğal içeriklerle formüle edilmiş diş macunlarında hindistan cevizi yağı, meyan kökü, aynısafa, üzüm çekirdeği özü, guava yaprağı ekstresi gibi bitkisel kaynaklı bileşenler bulunması tercih sebebi olabilir. Bu bileşenler, ağız sağlığını korumaya yardımcı olurken aynı zamanda ağız içi florayı desteklemektedir [17]. Çocukların Ürün Seçim Sürecine Dahil Edilmesi Çocuklar için ağız bakımı süreci ne kadar eğlenceli hale getirilirse alışkanlığın günlük yaşamlarının bir parçası haline gelmesi de o kadar kolaylaşmaktadır. Ürünün kokusunu seçmek, etiketini incelemek gibi küçük kararlar, çocukların süreçte söz sahibi olduklarını hissetmelerini sağlamaktadır. Bu da onları motive ederek fırçalamayı bir görev değil, eğlenceli bir rutin olarak görmelerine yardımcı olmaktadır [18]. Çocukluk yıllarında güvenli içeriklere sahip, çocukların yaşına uygun ve onların ilgisini çeken tat, koku ve renk özellikleriyle formüle edilmiş ürünler sayesinde diş fırçalama eğlenceli hale gelmektedir. Böylece çocuklar hem alışkanlık kazanmakta hem de ömür boyu sağlıklı bir ağız yapısının korunması sağlanmaktadır. Bu sürecin etkili olabilmesi için ebeveynlerin, doğal ve güvenli içeriklere sahip çocuk diş macunu önerilerine göre ürün seçmeleri büyük önem taşımaktadır. Kaynakça1.    Stovell, A. G., Newton, B. M., & Lynch, R. J. (2013). Important considerations in the development of toothpaste formulations for children. International dental journal, 63, 57-63.2.    DEVRİMCİ, E. E., & TÜRKÜN, L. Ş. (2020). Diş Macunu Seçimi Neye Göre Yapılmalı? Turkiye Klinikleri Restorative Dentistry-Special Topics, 6(2), 23-30.3.    Wong, M. C. M., Clarkson, J., Glenny, A. M., Lo, E. C. M., Marinho, V. C. C., Tsang, B. W. K., ... & Worthington, H. V. (2011). Cochrane reviews on the benefits/risks of fluoride toothpastes. Journal of dental research, 90(5), 573-579.4.    Muhler, J. C., Radike, A. W., Nebergall, W. H., & Day, H. G. (1954). The effect of a stannous fluoride-containing dentifrice on caries reduction in children. Journal of Dental Research, 33(5), 606-612.5.    Wright, J. T., Hanson, N., Ristic, H., Whall, C. W., Estrich, C. G., & Zentz, R. R. (2014). Fluoride toothpaste efficacy and safety in children younger than 6 years: a systematic review. The Journal of the American Dental Association, 145(2), 182-189.6.    Lambrecht, I. H. L. J. T. (2011). Oral care. Topical Applications and the Mucosa, 40, 107-115.7.    Tadin, A., Gavic, L., Govic, T., Galic, N., Zorica Vladislavic, N., & Zeljezic, D. (2019). In vivo evaluation of fluoride and sodium lauryl sulphate in toothpaste on buccal epithelial cells toxicity. Acta odontologica scandinavica, 77(5), 386-393.8.    Ahn, G. S., Park, Y. D., & Yoo, S. M. (2014). The exposure amount of paraben from commercial toothpaste. International Journal of Clinical Preventive Dentistry, 10(1), 31-36.9.    Diaz, M. A. N., de Oliveira Carvalho, I., & Diaz, G. (2015). Herbal dentifrices for children. Emerging Trends in Oral Health Sciences and Dentistry.10.    Wright, J. T., Hanson, N., Ristic, H., Whall, C. W., Estrich, C. G., & Zentz, R. R. (2014). Fluoride toothpaste efficacy and safety in children younger than 6 years: a systematic review. The Journal of the American Dental Association, 145(2), 182-189.11.    Cameron, A. C., & Widmer, R. P. (Eds.). (2021). Handbook of Pediatric Dentistry E-Book: Handbook of Pediatric Dentistry E-Book. Elsevier Health Sciences.12.    Cury, J. A., & Tenuta, L. M. A. (2014). Evidence-based recommendation on toothpaste use. Brazilian oral research, 28(spe), 1-7.13.    Mennella, J. A., & Beauchamp, G. K. (1998). Early flavor experiences: research update. Nutrition reviews, 56(7), 205-211.14.    Choudhari, S., Gurunathan, D., & Kanthaswamy, A. C. (2020). Children's perspective on color, smell and flavor of toothpaste. Indian Journal of Dental Research, 31(3), 338-342.15.    Stovell, A. G., Newton, B. M., & Lynch, R. J. (2013). Important considerations in the development of toothpaste formulations for children. International dental journal, 63, 57-63.16.    Davies, R., Scully, C., & Preston, A. J. (2010). Dentifrices: an update.17.    Dağ, C., & Özalp, N. (2013). Ağız-diş sağlığının vazgeçilmezi: diş macunları. Acta Odontologica Turcica, 30(3), 149-56.18.    TÜMEN, E. C. ÇOCUK DİŞ HEKİMLİĞİ.

Devamını oku
Yaz Aylarında Saçlarınızı Güneşin Zararlı Etkilerinden Korumanın Yolları - ya da multicosmetics

Yaz Aylarında Saçlarınızı Güneşin Zararlı Etkilerinden Korumanın Yolları

Güneş ışığı, doğal D vitamini kaynakları arasında en etkili olanlardan biridir. Araştırmalar, D vitamini eksikliğinin saç dökülmesi ile ilişkili olabileceğini göstermektedir. Bu nedenle, saçları güneşe maruz bırakmanın saç derisi ve genel saç sağlığına faydalı olabileceği düşünülebilir. Ancak, D vitamini sağlıklı saçlar için önemli olsa da, güneş ışığı yoluyla UV radyasyonuna maruz kalmak saçlarda ciddi hasara neden olabilir. [1] Güneşin Saçlara Olan Etkileri Nelerdir? Güneş, küçük miktarlarda bile, D vitamini sayesinde saçın yaşam döngüsüne etki eder ve keratinin daha hızlı ve güçlü uzamasını sağlar. [4] Güneş ışınlarının saç üzerindeki başka bir önemli etkisi, proteinlerin hasar görmesiyle oluşan saçın güçsüzleşmesidir. Bu durum yalnızca UV ışınlarıyla doğrudan temas yoluyla değil, aynı zamanda güneşin saça zarar veren reaktif oksijen türleri (ROS) adı verilen zararlı moleküller üretmesiyle de meydana gelir. [3] Güneş ışınları saç yapısını nasıl etkiler? Saçın fotokimyasal hasarı, saç proteinlerinin bozulmasına ve kaybına, ayrıca saç pigmentinin bozulmasına yol açar. Buna bağlı olarak saçta kuruluk, renk kaybı, parlaklıkta azalma, sertlik ve kırılganlık gibi sorunlar ortaya çıkabilir. [2] Deniz ve havuz suyu saçlara zarar verir mi? Tuzlu deniz suyu ve güneşin ultraviyole ışınları, havuz suyundaki klor kadar saçı yıpratıcı etkilere sahiptir. Özellikle tuz ve klor gibi maddeler saç tellerine hızla işler ve zamanla saçın yapısını zayıflatır. Bu yüzden deniz veya havuzdan çıktıktan sonra saçları duru suyla yıkamak, oluşabilecek hasarı en aza indirmeye yardımcı olur. [5] Yazın saç dökülmesi artar mı? Araştırmalar, saç dökülmesinin özellikle yaz aylarında, en çok da Ağustos ve Eylül’de arttığını gösteriyor [6]. Güneş ışığına bağlı UV maruziyeti, saç döngüsünü etkileyerek saç uzamasını yavaşlatabilir. Artan ışık, yapısal saç proteinlerine zarar verirken, melatonin ve hormonlardaki değişiklikler de folikülleri zayıflatarak dökülmeyi artırabilir. [7] Yazın Saçları Korumanın Temel Yöntemleri Yazın saçlarınızı güneşin zararlı etkilerinden korumak için uygulayabileceğiniz basit adımlar bulunmaktadır: Saçınızı örterek güneşten doğrudan koruyun, Isıyla şekillendirmekten kaçının, Saç derinizi nemlendiren şampuanları ve saç kremlerini tercih edin, Saçınızı aşırı yıkamadan kaçının. [9] Saçları fiziksel olarak güneşten korumanın yolları Dışarı çıkarken başınızı örtmek güneşin zararlı etkilerinden korunmanın en etkili yollarından bir tanesidir. Hafif bir atkı, geniş kenarlı bir şapka veya pamuklu bir bandana kullanın [9]. Islak saçla güneşe çıkmamak neden önemli? Uzun süreli ıslak saçla kalma sürecinin, yüksek sıcaklıkta kurutma kadar zararlı olabileceği düşünülüyor. Saç kurutma makinesi daha fazla yüzey hasarına yol açsa da, bir araştırma sonucu cihazın 15 cm mesafeden sürekli hareketle kullanılmasının, doğal kurutmaya göre saça daha az zarar verdiğini göstermektedir. [10] Güneşe çıkmadan önce hangi ürünler kullanılmalı? Tannik asid, gallik asit ve kafeik asit içeren şampuanlar ve preparatlar UV ışınlarının geçişini engelleyerek saç derisini koruyabildiğini, ayrıca saçın kendi kendini yenilenmesinde yardımcı olduklarını kanıtlanmıştır [8]. Bunun yanında, UV korumalı spreyler veya saç serumları da önerilmektedir [9]. Yaz Aylarında Saç İçin Ekstra Öneriler Yeterli su tüketmenin yanı sıra, diyetinizde bazı saç dostu besinler bulunmalıdır: Biyotin - saç uzaması için Omega-3 yağ asitleri - saç derisini beslemek için Çinko ve Demir - saç dökülmesini önlemek için [9] Ayrıca, haftada bir yapılan saç derisi peelingi, birikintileri gidererek ve kan dolaşımını artırarak saçların güçlü uzamasına yardımcı olur. Peelingin yanı sıra, saç derisi tipinize bağlı olarak hindistan cevizi, badem veya çay ağacı yağı kullanılarak yapılan masaj, kökleri derinlemesine besleyebilir. [9] Saç uçlarını nasıl koruyabilirsiniz? Çevresel faktörler dolayısıyla saç tellerinin yıpranıp uçlarından ayrılması saç kırıklarına neden olmaktadır. Bunu önlemek için düzenli saç kesimini ve nazikçe saçınızı taramayı ihmal etmeyin. [12] Sıcak su yerine ılık suyla duş almak neden gerekir? Sıcak su ile saçı yıkamak saçlı deride kurumaya yol açar ve egzamayı tetikleyebilir. Sıcak su hem saçlı deriye zarar verir, hem de saçın kırılmasını kolaylaştırır. Bu nedenle saçlar ılık su ile yıkanılmalıdır. [13] Saç kurutucudan uzak durmak saçı nasıl etkiler? Yaz aylarında yüksek ısı, zaten güneşten yıpranmış saçları daha da hassas hale getirir. Düzleştirici, maşa ve kurutma makinesi gibi aletler bu hasarı artırabilir. Bu nedenle, ısıyla şekillendirme sıklığını azaltmak ve mutlaka ısı koruyucu sprey uygulamak, saç sağlığı için önemlidir. [14]Güneşin UV ışınları, saç derisine ve saça yapısını veren keratin proteinine zarar verebilir. Ayrıca, saç derisi güneş yanıklarına ve hasara karşı daha hassastır; bu durum cilt yaşlanmasını hızlandırabilir ve cilt kanseri riskini artırabilir. Güneşe çıkarken başınızı örtmek, UV filtreli saç ürünleri kullanmak ve havuzdan ya da denizden çıktıktan sonra saçınızı durulamak, saç sağlığını korumak için alabileceğiniz etkili önlemlerdendir [11]. Kaynakça:1.    Is Sunlight Good for Your Hair? Evidence Review 2025 (14.4.2025), Dr. Ahmad Moussa (FRCS)2.    UV damage of the Hair (November 2008), Klaudija Sebetic, Ines Sjerobabski Masnec, Vlatka Cavka, Darko Biljan3.    Effects of solar radiation on hair and photoprotection, Short Review, Michelli F. Dario, André R. Baby, Maria Valéria R. Velasco4.    CENTRE CLAUDERER, THE BENEFITS AND HARMFUL EFFECTS OF THE SUN ON YOUR HAIR, Jean-François Cabos5.    Dr. Cemalettin Ekmekçioğlu - Havuzlardaki Klor Saçlara Zararlı6.    Wiley Online Library - Seasonality of hair loss: a time series analysis of Google Trends data 2004–2016 (19 October 2017), E.Y. Hsiang, Y.R. Semenov, S.G. Kwatra7.    Frontiers - Melatonin Regulates the Periodic Growth of Cashmere by Upregulating the Expression of Wnt10b and β-catenin in Inner Mongolia Cashmere Goats, (09 July 2021)8.    Protection and Restoration of Damaged Hair via a Polyphenol Complex by Promoting Mechanical Strength, Antistatic, and Ultraviolet Protection Properties by Hyun Jeong Won, Tae Min Kim, In-sook An, Heung Jin Bae, and Sung Young Park, (9 July 2023)9.    Sarvodaya Healthcare - Summer Hair Care Tips: Protect Your Scalp and Hair from Heat and Humidity (May 07, 2025), Dr. Shruti Kohli (Senior Consultant – Dermatology)10.    Hair Shaft Damage from Heat and Drying Time of Hair Dryer, Yoonhee Lee, M.D., Youn-Duk Kim, M.D., Hye-Jin Hyun, M.D., Long-quan Pi, Ph.D., Xinghai Jin, M.D. and Won-Soo Lee, M.D, (Nov 03, 2011)11.    Everyday Health - How to Protect Your Hair Against Sun Damage, By Christine Byrne, (July 25, 2024)12.    Saç Kırıklarına Ne İyi Gelir? Uzm. Dr. Ahmet Güldü, Dermatoloji (Cildiye), (18.11.2024)13.    Saç Yıkama Sıklığı - Prof. Dr. Zekayi Kutlubay, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Deri ve Zührevi Hastalıkları Anabilim Dalı14.    Tulip Hospital – Hair Fall Increases in Summer? Here’s Why

Devamını oku