Tırnak Eti Problemleri: Nedenleri ve Profesyonel Çözüm Önerileri

Tırnak eti problemleri; tırnak eti soyulması, tırnak eti çatlakları, kuru tırnak eti ve tırnak eti kopması olarak sıralanabilir. Genellikle kuruluk ve nem kaybı, yanlış tırnak kesimi, kimyasal maddeler, vitamin eksikliği, mantar ve bakteriyel enfeksiyonlar gibi nedenlerden kaynaklanır. Bu gibi sorunlara yönelik çözüm önerileri arasında başlıca nemlendirme, tırnak eti bakım ürünleri, doğru manikür teknikleri, kimyasallardan korunma, vitamin takviyesi, tıbbi tedavi yer almaktadır.

Tırnak Eti Anatomisi

Tırnak eti anatomisi, tırnağı ve çevresindeki dokuları koruyan bir doku yapısını içerir.
Tırnak eti anatomisinin bölümleri:

1. Tırnak Plağı (Nail Plate):

Tırnağın görünen, sert kısmıdır. Keratin adı verilen protein yapısından oluşur. Altında tırnak yatağı (nail bed) bulunur.

2. Tırnak Matrisi (Nail Matrix):

Tırnağın büyümesini sağlayan hücrelerin üretildiği bölgedir. Parmak kemiğinin hemen üzerinde yer alır. Tırnağın tabanında bulunan açık renkli yarım ay şekilli lunula veya yarım ay, matrisin görülebilen tek kısmıdır. Tırnak buradan uzar ve hasar görmesi kalıcı şekil bozukluklarına neden olabilir.

3. Tırnak Yatağı (Nail Bed):

Tırnak plağının hemen altındaki hassas damarlı bölgedir. Tırnağa pembe rengini verir. Tırnak plağı buraya sıkıca bağlıdır.

4. Eponychium (Kütikül): 

Tırnağın dip kısmındaki ince deri tabakasıdır. Tırnağı ve matrisi bakterilerden ve dış etkenlerden korur. Aşırı kesilmesi enfeksiyonlara neden olabilir.

5. Hyponychium:

Tırnak plağının serbest ucunun hemen altında bulunan ince deri tabakasıdır. Tırnağın alt kısmını kapatarak enfeksiyonlara karşı bir bariyer oluşturur.

6. Paronychium:

Tırnağın yan kısımlarındaki yumuşak dokudur. Bu bölge iltihaplanmaya yatkındır ve "paronişi" adı verilen enfeksiyonlar sıkça burada görülür.

Sağlıklı Tırnak Eti Özellikleri

Pembe veya açık pembe renkte olmalıdır:

Tırnak etleri doğal bir pembelikte olmalı, solgunluk veya morarma gibi renk değişimleri görülmemelidir.

Nemli ve esnek olmalıdır:

Kuru, sert veya soyulan tırnak etleri sağlıksızdır. Sağlıklı tırnak etleri yumuşak ve esnek bir dokuya sahiptir.

Düzgün ve bütünlüğü bozulmamış olmalıdır:

Soyulma, çatlama veya aşırı geriye çekilme olmamalıdır. Eğer tırnak etleri sürekli çatlıyor veya kopuyorsa, bu vitamin eksikliği veya dış etkenlere bağlı tahrişin işareti olabilir.

İltihap, kızarıklık ve şişlik olmamalıdır:

Tırnak kenarında herhangi bir şişlik, hassasiyet veya kızarıklık varsa bu, enfeksiyon belirtisi olabilir.

Ağrısız ve hassasiyetsiz olmalıdır:

Tırnak etlerine dokunduğunuzda ağrı veya sızı hissedilmemesi gerekir.

Kütikül yapısı düzgün olmalıdır:

Kütiküller, tırnak dibini koruyacak şekilde hafifçe yapışık ve ince olmalıdır. Aşırı sertleşmiş veya geriye çekilmiş kütiküller tırnak sağlığını olumsuz etkileyebilir.

Tırnak Eti Sorunlarının Ana Nedenleri

Çevresel Faktörler

Nem ve Kuruluk Dengesizliği

• Aşırı suya maruz kalma: Eller sık sık suya maruz kalınca tırnak etleri yumuşar ve kolayca tahriş olur.

Deterjan ve kimyasallar: Temizlik ürünleri, sabunlar ve dezenfektanlar tırnak etlerini kurutarak çatlamasına neden olabilir.

Hava Koşulları

• Soğuk hava: Düşük sıcaklıklar ve rüzgar, cildi ve tırnak etlerini kurutarak çatlamalara yol açar.
• Sıcak ve kuru hava: Nem kaybına neden olup tırnak etlerinin sertleşmesine ve soyulmasına sebep olabilir.

Beslenme Eksiklikleri

Tırnak eti sorunlarına yol açan beslenme eksiklikleri genellikle vitamin ve mineral yetersizliklerinden kaynaklanır. İşte en yaygın eksiklikler ve bunların tırnak etleri üzerindeki etkileri:

1. Biotin (B7 Vitamini) Eksikliği: Tırnak etlerinin zayıflamasına, kurumasına ve çatlamasına yol açar.

2. A Vitamini Eksikliği: Cildin ve tırnak etlerinin kurumasına, hassaslaşmasına ve çatlamasına neden olur.

3. C Vitamini Eksikliği: Kollajen üretimini azalttığı için tırnak etlerinin zayıflamasına, kanamalara ve iyileşme sürecinin yavaşlamasına yol açar.

4. E Vitamini Eksikliği: Tırnak etlerini kurutur, çatlamalara ve tahrişe yol açar.

5. Demir Eksikliği: Tırnak etlerinin solgun, kuru ve hassas olmasına neden olur. Tırnaklarda da incelme ve kırılma görülebilir.

6. Çinko Eksikliği: Tırnak etlerinin soyulmasına, yavaş iyileşmesine ve tahriş olmasına neden olur.

7. Omega-3 Eksikliği: Cildi ve tırnak etlerini kurutarak çatlamalara neden olur.

8. Protein Eksikliği: Tırnak etlerinin güçsüzleşmesine ve tahrişe yatkın hale gelmesine neden olur.

9. Su Eksikliği (Dehidrasyon): Vücudun nem dengesinin kaybolup dolayısıyla da tırnak etlerinin kuruyup sertleşmesine ve çatlamasına sebep olur.

Yanlış Bakım Alışkanlıkları

Tırnak eti koruma alışkanlığının küçük yaşlardan verilmesi ömür boyu sorun yaratacak konuları rafa kaldırabilir.

Tırnak Etlerini Koparma veya Yolma: Tırnak etlerini çekerek koparmak veya dişlemek, enfeksiyon ve iltihap riskini artırır. Açık yaralar oluşmasına neden olabilir, bu da bakteriyel veya mantar enfeksiyonlarına yol açabilir.

Tırnak Etlerini Fazla Kesmek: Tırnak etleri, tırnakları enfeksiyonlardan koruyan doğal bir bariyerdir. Çok fazla kesilmesi tahrişe ve enfeksiyona neden olabilir. Derin kesimler kanamaya ve acıya yol açabilir.

Hijyenik Olmayan Aletler Kullanmak: Sterilize edilmemiş tırnak makası veya et pensi kullanmak enfeksiyon riskini artırır. Ortak kullanılan manikür aletleri mantar veya bakteri bulaşmasına neden olabilir.

Aşırı ve Sert Manikür Uygulamaları: Tırnak etlerini aşırı itmek veya sert törpülemek tahrişe neden olabilir. Kimyasal içerikli oje çıkarıcılar ve sert manikür ürünleri tırnak etlerini kurutabilir.

Kimyasal Maddelere Maruz Kalma: Aseton gibi güçlü çözücüler içeren oje çıkarıcılar tırnak etlerini kurutur ve tahrişe neden olur. Deterjanlar ve temizlik malzemeleriyle eldivensiz temas etmek tırnak etlerinin yıpranmasına sebep olur.

Yeterince Nemlendirmemek: Nemlendirilmemiş tırnak etleri kuruyarak çatlar ve hassaslaşır. Özellikle sık el yıkayan veya soğuk havaya maruz kalan kişiler düzenli nemlendirme yapmalıdır.

Sürekli Jel veya Akrilik Tırnak Kullanımı: UV lambalar ve yapay tırnak uygulamaları tırnak etlerini kurutabilir ve zayıflatabilir. Yanlış çıkarma işlemleri tırnak etlerine zarar verebilir.

Tırnak Yeme Alışkanlıkları

Tırnak yeme (onikofaji), kişinin genellikle stres, kaygı, sıkıntı veya alışkanlık nedeniyle bilinçsizce tırnaklarını ve bazen tırnak etlerini ısırarak koparmasıdır. Genellikle çocuklukta başlar ve bazı kişilerde yetişkinlikte de devam eder. Tırnak yeme alışkanlığının başlıca zararları şunlardır:

Tırnak ve Tırnak Eti Hasarı

• Tırnakların şekli bozulur: Sürekli ısırmak, tırnakların düzensiz ve çirkin görünmesine neden olur.
• Tırnak etleri tahriş olur: Tırnak etleri koparıldığında açık yaralar oluşabilir, bu da enfeksiyon riskini artırır.
• Tırnak büyüme bozuklukları: Tırnak kökü zarar gördüğünde tırnak sağlıksız ve düzensiz büyüyebilir.

Enfeksiyon Riski

• Bakteri ve mantar enfeksiyonları: Ağızda bulunan bakteriler tırnak etine bulaşarak iltihaplanmaya neden olabilir (Paronişi adı verilen tırnak eti enfeksiyonu gibi).
• Siğil ve mantar oluşumu: Tırnak yeme, virüslerin (HPV gibi) tırnak çevresine bulaşmasına yol açabilir.

Tırnak Eti Sorunlarına Sebep Olabilecek Risk Faktörleri

Mevsimsel Etkiler

Kış aylarında havaların soğumasıyla tırnak etlerinde kuruluk, çatlama, tırnak etinin soyulması gibi rahatsızlıklara sebep olur. Yaz aylarında ise sıcaklığın artmasıyla terleme, tırnak etlerinde mantar, enfeksiyon gibi rahatsızlıklara yol açabilir. Son olarak bahar aylarında ise en önemli faktör alerjik reaksiyonlardır. Bu gibi reaksiyonlar tırnak etlerinde kaşıntı, kuruluk ve soyulmalara neden olabilir.

Mesleki Maruziyet

Kimyasallara çok fazla maruz kalan meslek gruplarında( kuaförler, güzellik uzamanları, temizlik çalışanları) ellerin sürekli olarak bu durumlara maruz bırakılması tırnak etlerinde kuruluk ve tahrişlere sebep olabilir. Bir diğer risk faktörü ise fiziksel ve mekanik işler yapan insanların tırnak etleri şiddete veya tahrişe maruz kalabilir.

El Hijyeni Ürünleri

Hijyene dikkat ederken kullandığımız maddeler içeriğinden kaynaklı olarak ellerimize tırnaklarımıza ve tırnak etlerimize zarar verebilir. Bunlar alkol bazlı dezenfektanlar, antibakteriyel sabunlar, lateks eldiven kullanımı ve sert kimyasallar içeren krem ve losyonlar olabilir. Bu gibi ürünler kullanmak tırnak etlerinde ciddi kurluk, çatlama ,yara oluşumu gibi sorunlara yol açabilir.

Tırnak Eti Tedavisi

Tırnak eti sorunlarını önlemede en önemli adımlardan bazıları  doğru el bakımı yapmak, nemlendirme rutini oluşturmak ve uygun koruyucu ürünler kullanmaktır.

Doğru Tırnak Eti Bakımı

El bakımında genellikle manikür ile başlanır. Burda yapılan en büyük yanlış tırnak etlerinin kesilmesidir. Bunun yerine geriye doğru itilmelidir. Kullanılan aletler kişiye özel ve steril olmalıdır. Aksi durumda mantar ve enfeksiyona sebep olabilir. Bir diğer husus olarak da kullanılan oje çıkarıcılar gibi kimyasallar yerine daha saf içerikli cildi tahriş etmeyecek ürünler ile el bakımı tamamlanabilir. Tırnak eti nemlendiricisi kullanmak olası tüm bakımların en güvenlisi olarak düşünülmelidir.

Nemlendirme Rutini

Bir nemlendirme rutini oluşturmak tırnak etlerindeki kuruluğun giderilmesinde çok önemlidir. Her gün cilde uygun nemlendiricilerle bu rutin oluşturulabilir. Özellikle kış aylarında soğuk havalarda ekstra çatlama, kuruluk olabileceği için yoğun nemlendiricilerle rutin desteklenebilir.

Koruyucu Ürün Kullanımı

Tırnak eti kuruluğunu önlemek için uygun nemlendirici, tırnak eti yağları, tırnak eti yumuşatıcı ürünler kullanılabilir. Günlük hayatta iş yerinde elleri korumak için lateks yerine nitril içeren eldivenler veya pamuklu ürünler kullanılabilir. Tırnak etlerinin nemini kaybetmemesi için nazik el sabunları, alkol içermeyen ürünler kullanılmalıdır.

Doğal tırnak eti bakımı

Tırnak eti sorunları doğal yöntemlerle tedavi edilebilir. Bunlardan bazıları düzenli olarak besleyici yağlar kullanmak, vitamin takviyeleri kullanmak olarak örneklendirilebilir. 

Besleyici Yağlar

Doğal yağlardan badem yağı , hindistancevizi yağı, zeytinyağı veya jojoba yağı gibi değerli sabit yağları geceleri birkaç damla olacak şekilde tırnak ve tırnak etlerine uygulamak tırnak kırılması, tırnak eti kopmaları, tırnak eti çatlak tedavisi ve tırnak eti kuruluğunu gidermede yardımcı olur. Bu konuda uzmanından çok değerli bir çözüm olan tırnak bakım kalemi sizlerle. İçeriğinde sabit yağlar, zengin mineraller ve kolay kullanımı sayesinde tırnak etlerindeki kuruluk, kopma, soyulma gibi sorunların önüne geçiyor.

Tırnak eti bakım ürünleri içerisinde hormon bozucu içeriyor mu, sağlığa zararlı kimyasallar ve kanserojen maddeler içeriyor mu diye bakılıp alınması, etiket okum alışkanlığı edinilmesi çok önemlidir. Küçük yaşlardan itibaren kullanılan bu ürünler, kanlanmanın yoğun olduğu bölgeler olduğu için özellikle akapunktur noktalarında çeşitli blokajlara neden olabilir. 

Vitamin Takviyeleri

En önemli vitamin olarak su günde en az 2 litre tüketilmelidir. Vücudun nem dengesinin sağlanabilmesi için kullanılan nemlendiricilerin yanı sıra çok önemlidir. Bunun dışında da Biyotin (B7 vitamini), E vitamini, C vitamini, A vitamini, D vitamini, Çinko ve Demir kullanılabilecek vitaminlerdir. Günlük beslenme alışkanlığımızda da bu vitaminleri bolca içeren gıdalar tüketmek tedaviye yardımcı olacaktır. Yumurta, badem, zeytinyağı, limon gibi zengin besinler tüketmek oldukça önemlidir.

KAYNAKÇA
Jangra RS, Gupta S, Singal A, Kaushik A. Hangnail: A simple solution to a common problem. J Am Acad Dermatol. 2019;81(5):e123-e125.
Relhan, Vineet et al. “Management of chronic paronychia.” Indian journal of dermatology vol. 59,1 (2014): 15-20. doi:10.4103/0019-5154.123482
Leggit JC. Acute and chronic paronychia. Am Fam Physician. 2017;96(1):44-51. PMID: 28671378 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28671378/.